Στις 12/2/2016, η ΠΡΩΣΥΝΑΤ έδωσε στη δημοσιότητα επιχειρησιακό σχέδιο, το οποίο περιελάμβανε την κατασκευή στη Φυλή νέας μονάδας επεξεργασίας σύμμεικτων αποβλήτων, μονάδας καύσης και μιας χαρτοποιίας, που συνεπάγονται ουσιαστική επέκταση της υπάρχουσας εγκατάστασης του διαβαθμιδικού συνδέσμου ΕΔΣΝΑ. Το σχέδιο αναπτύσσονταν σε επιστολή – πρόταση, προς την κ. Δούρου (περιφερειάρχη Αττικής και πρόεδρο του ΕΔΣΝΑ), του καθηγητή του ΕΜΠ κ. Α. Ανδρεόπουλου. Στο σχέδιο αναφέρονταν ότι η μονάδα επεξεργασίας σύμμεικτων αποβλήτων βρίσκεται υπό κατασκευή, γεγονός που επιβεβαιώθηκε με αδιάψευστο φωτογραφικό υλικό. Στο σχέδιο, εκτός του ΕΜΠ -για την ακρίβεια, της επιστημονικής ομάδας του κ. Ανδρεόπουλου- φέρονται σαν πιθανοί εταίροι ο δήμος Φυλής, η περιφέρεια Αττικής, ο ΕΔΣΝΑ και δύο εταιρείες. Η χαρτοβιομηχανία ΠΑΚΟ και η εταιρεία WATT AE (πρώην ΕΠΑΝΑ ΑΕ).
Σημειώνουμε ότι η εταιρεία WATT AE (αρχικά σαν ΕΠΑΝΑ ΑΕ) δραστηριοποιούνταν και δραστηριοποιείται σε τμήμα της εγκατάστασης (ΟΕΔΑ) της Φυλής, με απόφαση της ΕΕ του ΕΣΔΚΝΑ (πρόδρομο σχήμα του ΕΔΣΝΑ) και συμφωνία του δήμου Φυλής, από το 2004. Λειτουργεί, από το 2009, μονάδα διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών (ΚΔΑΥ), που περιελάμβανε ένα κεντρικό μεταλλικό κτήριο και τις αποθήκες του. Το κεντρικό κτήριο κάηκε ολοσχερώς από πυρκαγιά, το καλοκαίρι του 2013, οπότε η δραστηριότητα μεταφέρθηκε στο κτήριο των παλιών αποθηκών. Ενώ στην αρχή υποδέχονταν και συσκευασίες από αστικά απόβλητα (το περιεχόμενο του μπλε κάδου της ΕΕΑΑ ΑΕ), τώρα έχει περιοριστεί στην υποδοχή βιομηχανικών – εμπορικών αποβλήτων συσκευασίας, τα λεγόμενα ΒΕΑΣ. Η νέα μονάδα επεξεργασίας σύμμεικτων «χτίζεται» πάνω στο κουφάρι του καμένου ΚΔΑΥ.
Τα ερωτήματα
Η ΠΡΩΣΥΝΑΤ, εκτός από τη δημοσιοποίηση του σχεδίου, απευθύνθηκε σε μια σειρά αρμοδίων προσώπων και υπηρεσιών, εστιάζοντας στα εξής τρία κεντρικά ζητήματα:
- Στο κατά πόσο το συγκεκριμένο σχέδιο εντάσσεται στον περιφερειακό σχεδιασμό διαχείρισης αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) της Αττικής ή σε κάποιο τοπικό δημοτικό σχέδιο διαχείρισης (ΤΣΔ), που αυτή τη στιγμή βρίσκονται στο στάδιο της τελικής διαμόρφωσης.
- Στο αν υπάρχει οικοδομική άδεια και περιβαλλοντική αδειοδότηση, τουλάχιστον, του νέου κτηρίου που κατασκευάζεται και της δραστηριότητας για την οποία προορίζεται (επεξεργασία σύμμεικτων αποβλήτων).
- Στο ποια είναι η θέση του δήμου Φυλής, της περιφέρειας Αττικής και του ΕΔΣΝΑ, που δεν φέρονται απλά σαν εταίροι στο σχέδιο, αλλά είναι ταυτόχρονα οι διαχειριστές των χώρων στους οποίους πρόκειται να υλοποιηθεί το σχέδιο και ιδιαίτερα αυτού στον οποίο κατασκευάζεται το νέο κτήριο.
Η ανταπόκριση της πολιτικής ηγεσίας και των υπηρεσιών
Έχει ενδιαφέρον να δούμε το πώς ανταποκρίθηκε, στα ερωτήματα που τέθηκαν, ο κρατικός μηχανισμός και οι άλλοι εμπλεκόμενοι στη υπόθεση:
- Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου περιβάλλοντος (ο κ. Τσιρώνης) δεν έχει, προς το παρόν, κοινοποιήσει κάποια αντίδρασή του.
- Ο γενικός γραμματέας συντονισμού διαχείρισης αποβλήτων κ. Καπετάνιος ζήτησε τη διερεύνηση της καταγγελίας από τη ΓΓ του υπουργείου περιβάλλοντος και ενέργειας κ. Μπαριτάκη, τον αντιπεριφερειάρχη Αττικής κ. Βασιλείου και το δήμαρχο Φυλής κ. Παππού.
- Οι επιθεωρητές περιβάλλοντος, σε μια πρώτη προφορική επικοινωνία, έδειξαν σχετική απροθυμία να διερευνήσουν το θέμα, επικαλούμενοι ότι δεν άπτεται των αρμοδιοτήτων τους. Αναμένεται η επίσημη γραπτή απάντηση στην καταγγελία της ΠΡΩΣΥΝΑΤ.
- Ο δήμος Φυλής, η περιφέρεια Αττικής και ο ΕΔΣΝΑ έχουν αγνοήσει τελείως το θέμα, σαν να μην τους αφορά (!!!). Με εξαίρεση ένα ανυπόγραφο, απαξιωτικό σχόλιο, που στάλθηκε στην ΠΡΩΣΥΝΑΤ από την παράταξη «Δύναμη ζωής» της κ. Δούρου και που, γι αυτό το λόγο, δε δημοσιοποιήθηκε.
- Πρώτες απαντήσεις δόθηκαν (αναμένεται συνέχεια) από τη διεύθυνση υπηρεσίας δόμησης του δήμου Φυλής, για το θέμα της οικοδομικής άδειας και από τη διεύθυνση περιβαλλοντικής αδειοδότησης του υπουργείου περιβάλλοντος και ενέργειας, για το θέμα της περιβαλλοντικής αδειοδότησης.
Ποια στοιχεία ήρθαν στο φως
Από τις πρώτες απαντήσεις των δύο υπηρεσιών, αλλά και από άλλα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η ΠΡΩΣΥΝΑΤ, προκύπτουν τα εξής:
- Δεν υπάρχει καμία νέα οικοδομική άδεια για το κτήριο της WATT AE, που βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο κατασκευής.
- Υπάρχει μόνο η άδεια οικοδομής του παλιού (ήδη, καμένου) ΚΔΑΥ και των αποθηκών του, που εκδόθηκε στις 17/10/2007 και πήρε τελική θεώρηση αποπεράτωσης των οικοδομικών εργασιών στις 30/3/2009, χωρίς να φέρει θεώρηση για οριστική ηλεκτροδότηση.
- Για το λόγο αυτό, η διεύθυνση υπηρεσίας δόμησης του δήμου Φυλής έχει ζητήσει τη γνωμοδότηση της διεύθυνσης περιβάλλοντος και χωρικού σχεδιασμού της αποκεντρωμένης διοίκησης Αττικής, για το κατά πόσο έχει ισχύ η οικοδομική άδεια (δηλαδή κατά πόσο μπορεί να θεωρηθεί έγκυρη).
- Η ισχύς της οικοδομικής άδειας ήταν για τέσσερα χρόνια, μέχρι 17/10/2011. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη κι αν θεωρηθεί έγκυρη η οικοδομική άδεια, ακόμη κι αν το νέο κτήριο είναι ακριβώς ίδιο με το καμένο, δύσκολα θα μπορεί να γίνει επίκλησή της, αφού η ισχύς της έχει λήξει. Σε κάθε περίπτωση, θα επιληφθεί το τμήμα αυθαιρέτων της υπηρεσίας δόμησης.
- Για την ιστορία, το παλιό ΚΔΑΥ άρχισε να κατασκευάζεται στις αρχές του 2009, αφού έγινε αναθεώρηση της οικοδομικής άδειας στις 3/3/2009, χωρίς να αλλάξει ο χρόνος ισχύος της. Το αξιοπερίεργο είναι ότι, σύμφωνα με την άδεια, κατά την αναθεώρηση το έργο βρίσκονταν στο στάδιο των εκσκαφών και μέσα σε 27 μέρες (30/3/2009) είχαν ολοκληρωθεί οι οικοδομικές εργασίες!
- Δεν υπάρχει καμία νέα περιβαλλοντική αδειοδότηση, που να αφορά στο νέο κτήριο και στη δραστηριότητα της επεξεργασίας σύμμεικτων αποβλήτων για την οποία προορίζεται.
- Υπάρχει μόνο η περιβαλλοντική αδειοδότηση του παλιού ΚΔΑΥ, στην οποία στηρίζεται, απ’ ότι φαίνεται, και η σημερινή δραστηριότητα της WATT AE, στο κτήριο των παλιών αποθηκών. Οι επιθεωρητές περιβάλλοντος πραγματοποίησαν έλεγχο, πολύ πρόσφατα, στην εγκατάσταση, το αποτέλεσμα των οποίων θα άξιζε να το πληροφορηθούμε.
- Υπάρχει ένα σημαντικό στοιχείο στην υφιστάμενη περιβαλλοντική αδειοδότηση του ΚΔΑΥ: είναι ενσωματωμένη στην αρχική περιβαλλοντική αδειοδότηση του ΧΥΤΑ Φυλής (ΚΥΑ 135831/3.12.2003) και στις τροποποιήσεις – ανανεώσεις της, που ακολούθησαν (ΚΥΑ 10298/7.4.2006, ΚΥΑ 109952/6.12.2006, ΚΥΑ 138946/24.4.2009, ΚΥΑ 127164/23.6.2010 και ΚΥΑ 201706/11.11.2012).
- Η παραχώρηση χώρου της ΟΕΔΑ Φυλής και η ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης της κατασκευής και λειτουργίας του ΚΔΑΥ (της ΕΠΑΝΑ, τότε) στην περιβαλλοντική αδειοδότηση του ΧΥΤΑ έγινε με τη σύμφωνη γνώμη του ΕΣΔΚΝΑ, του δήμου Φυλής και της ΕΠΑΝΑ. Επικυρώθηκε με απόφαση της ΕΕ του ΕΣΔΚΝΑ, που πάρθηκε στις 4/10/2004. Αυτό έγινε σκόπιμα, για να γίνει πιο εύκολα η υλοποίηση και η περιβαλλοντική αδειοδότηση μιας ιδιωτικής, καθαρά κερδοσκοπικής δραστηριότητας. Το αντίτιμο της «εξυπηρέτησης» ήταν η παραχώρηση στον ΕΣΔΚΝΑ του 3% των ακαθάριστων εσόδων του ΚΔΑΥ (δεν είναι γνωστό αν υλοποιήθηκε).
- Ακόμη κι έτσι, όμως, η περιβαλλοντική αδειοδότηση του ΚΔΑΥ προέβλεπε (σημείο Α.2.1) ότι: «τα απόβλητα που θα οδηγούνται στη μονάδα, θα είναι εμποροβιομηχανικής προέλευσης …». Αναφέρει (σημείο Α.2.4), επίσης, ότι: «η μονάδα θα λειτουργεί με ωριαία δυναμικότητα 10 τόνων/ώρα και ετήσια δυναμικότητα επεξεργασίας 50.000 τόνων μη επικίνδυνων βιομηχανικών στερεών αποβλήτων …». Για πολλά χρόνια, όμως, η μονάδα λειτουργούσε κυρίως με αστικά-δημοτικά απόβλητα (μπλε κάδο). Δεν υπάρχει παραβίαση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης; Είναι γνωστό ότι οι επιθεωρητές περιβάλλοντος έχουν πραγματοποιήσει και παλιότερα ελέγχους, για παράδειγμα το καλοκαίρι του 2013, στη συγκεκριμένη μονάδα. Βρέθηκαν παραβιάσεις, συντάχθηκαν πορίσματα, επιβλήθηκαν πρόστιμα. Και, όμως, δε δημοσιοποιήθηκε τίποτα. Γιατί, άραγε;
- Η περιβαλλοντική αδειοδότηση, σε άλλο σημείο (Α.2.5) αναφέρει: «Η εν λόγω μονάδα δεν θα δέχεται αστικά/δημοτικά απορρίμματα που αποτελούν αντικείμενο του 1ου Εργοστασίου Μηχανικής Ανακύκλωσης Κομποστοποίησης (ΕΜΑΚ) των Άνω Λιοσίων, δεδομένου ότι το είδος των απορριμμάτων που δέχεται η προτεινόμενη μονάδα και η πραγματοποιούμενη επεξεργασία σε αυτή, διαφέρουν πλήρως από τα απορρίμματα και την επεξεργασία που πραγματοποιείται στο ΕΜΑΚ». Ας το έχουν υπόψη τους, όσοι/ες θα επιχειρήσουν να ισχυριστούν ότι η ισχύουσα περιβαλλοντική αδειοδότηση καλύπτει τη λειτουργία της νέας μονάδας επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων.
Γιατί σιωπούν δήμος Φυλής, περιφέρεια Αττικής και ΕΔΣΝΑ;
Με τα όσα έχουν αποκαλυφθεί ως τώρα -σίγουρα, θα ακολουθήσουν και άλλα- είναι άξιο απορίας το γιατί αποφεύγουν να τοποθετηθούν και να δώσουν τις αναγκαίες εξηγήσεις:
- Ο δήμος Φυλής, που φαίνεται ότι έχει άμεση συμμετοχή στο σχέδιο. Άλλωστε, το σχέδιο στηρίζεται στην «αξιοποίηση», κυρίως, των απορριμμάτων του δήμου Φυλής και, επιπλέον, έχει πρωτεύοντα ρόλο στη διαχείριση των προτεινόμενων χώρων.
- Η περιφέρεια Αττικής και ο ΕΔΣΝΑ, που φέρονται σαν εταίροι μιας δραστηριότητας, που ήδη αναπτύσσεται στην ΟΕΔΑ Φυλής, ενδεχομένως με προκάλυμμα την περιβαλλοντική αδειοδότηση του ΧΥΤΑ Φυλής και που σχετίζεται άμεσα με το νέο περιφερειακό σχεδιασμό (ΠΕΣΔΑ) της Αττικής.
Θα συμπληρώσουμε ότι και οι επιθεωρητές περιβάλλοντος θα πρέπει να αφήσουν στην άκρη τις τυπικότητες και να δώσουν στη δημοσιότητα όλα τα πορίσματα και τις αποφάσεις τους, που σχετίζονται τόσο με τη δραστηριότητα των ΚΔΑΥ της WATT AE, όσο και με τη δραστηριότητα και των υπόλοιπων ΚΔΑΥ της Αττικής. Δε γίνεται να ελέγχουν, πριν από λίγο καιρό, την εγκατάσταση της WATT AE στη Φυλή και να μην αναρωτιούνται τι είναι αυτό το τεράστιο κτήριο, είκοσι μέτρα πιο μακριά, στη θέση ενός άλλου κτηρίου, που αποτελούσε μέρος της ελεγχόμενης εγκατάστασης. Να θυμίσουμε ακόμη ότι η ΠΡΩΣΥΝΑΤ περιμένει από το 2013 -και επιμένει-, απάντηση στις καταγγελίες της για την παράνομη διακίνηση σύμμεικτων απορριμμάτων της Μυκόνου, μέσω του ΚΔΑΥ της Γενικής Ανακύκλωσης ΑΕ, στον Ασπρόπυργο (άλλο ένα ΚΔΑΥ, που κάηκε, το καλοκαίρι του 2015).
5/3/2016
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ (ΠΡΩΣΥΝΑΤ)