Νέα παρέμβαση της Ένωσης Γονέων Δήμου Κηφισιάς για τις κάμερες στα σχολεία

ΕΝΩΣΗ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΓΟΝΕΩΝ & ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΗΦΙΣΙΑΣ

Αγαπητέ κε πρόεδρε, αγαπητά μέλη της Σχολικής Επιτροπής Β’βάθμιας εκπαίδευσης

Σχετικά με τα κάτωθι θέματα της ημερήσιας διάταξης της συνεδρίασης στις 4/6/2018:

Θέμα 20^ο:

Λήψη απόφασης περί τοποθέτησης ή μη συστήματος βιντεοπροστασίας του σχολικού κτιρίου του 1^ου Γυμνασίου Κηφισιάς κατόπιν αιτήματος της Ένωσης Συλλόγων Γονέων & Κηδεμόνων.

Θέμα 21^ο:

Αποδοχή δωρεάς συστήματος βιντεοεπιτήρησης και τοποθέτησης από το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων του 1^ου Γυμνασίου Κηφισιάς

θέλουμε να επισημάνουμε τα εξής :

Όπως έχουμε τονίσει και σε προηγούμενη επιστολή μας είμαστε απολύτως αντίθετοι στην τοποθέτηση συστημάτων βιντεοεπιτήρησης στα σχολεία υπό οποιοδήποτε πρόσχημα για λόγους προστασίας της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας των μαθητών/τριών.

Σεβόμενοι όμως το ότι η συζήτηση στα πλαίσια της σχολικής Επιτροπής δεν μπορεί να έχει μόνον ιδεολογικό χαρακτήρα, αλλά απαιτείται λήψη απόφασης για συγκεκριμένη περίπτωση τοποθέτησης συστήματος βιντεοεπιτήρησης, προϋπόθεση για να γίνει οποιαδήποτε συζήτηση είναι να δοθεί σε όλα τα μέλη της Σχολικής Επιτροπής αντίγραφο της γνωστοποίησης του αιτήματός προς την Αρχή Προστασίας Δεδομένων το οποίο θα συνοδεύεται από αναλυτική αιτιολογική και τεχνική έκθεση. Στην έκθεση θα να τεκμηριώνεται τουλάχιστον η τήρηση όσων προβλέπει η Οδηγία1/2011 με Αριθ. Πρωτ. Γ/ΕΞ/2274/31.03.2011 .

Πιο συγκεκριμένα η έκθεση θα πρέπει να απαντά αναλυτικά και πειστικά στα παρακάτω ερωτήματα: 1) Σύμφωνα με το ΑΡΘΡΟ 1 : Σκοπός της Οδηγίας

«Η λήψη και επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα με συστήματα βιντεοεπιτήρησης συνιστά περιορισμό του ατομικού δικαιώματος προστασίας από τη συλλογή, επεξεργασία και χρήση, ιδίως με ηλεκτρονικά μέσα, των προσωπικών δεδομένων, το οποίο καθιερώνεται από το άρθρο 9Α του Συντάγματος. Έτσι η εγκατάσταση και λειτουργία συστημάτων βιντεοεπιτήρησης σε χώρους που δεν είναι δημόσιοι αλλά είναι προσβάσιμοι στο κοινό πρέπει να γίνεται μετά από ουσιαστική αξιολόγηση της αναγκαιότητας της συγκεκριμένης επεξεργασίας σε σχέση (α) με τον κίνδυνο που ο υπεύθυνος επεξεργασίας επιδιώκει να αντιμετωπίσει και (β) με το μέγεθος της επίπτωσης στην ιδιωτική ζωή των προσώπων που αφορά. Η αξιολόγηση αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει και τη διερεύνηση ηπιότερων μέσων ασφάλειας προσώπων και αγαθών.»

Ερωτούμε :

• Πώς αξιολογήθηκε η αναγκαιότητα τοποθέτησης;
• Διερευνήθηκαν ηπιότερα μέσα ;
  • Σύμφωνα με το ΑΡΘΡΟ 5 : Αρχή της Αναλογικότητας

«Η προσφορότητα και η αναγκαιότητα της βιντεοεπιτήρησης εκτιμάται με βάση τον κίνδυνο που ο υπεύθυνος επεξεργασίας θέλει να αντιμετωπίσει σε σχέση με τον επιδιωκόμενο σκοπό. Για το λόγο αυτό πρέπει να αποφεύγεται η εγκατάσταση συστήματος βιντεοεπιτήρησης για παραβάσεις ήσσονος σημασίας, π.χ. για την αντιμετώπιση του καπνίσματος στα σχολεία ή τη ρίψη απορριμμάτων σε δημόσιους χώρους.»

Ερωτούμε :

Με ποιο τρόπο ελήφθη υπόψη η Αρχή της Αναλογικότητας;

• Σύμφωνα με το ΑΡΘΡΟ 6 : Εξειδίκευση της Αρχής της Αναλογικότητας

«Κατά την επιτήρηση της περιμέτρου κτιρίων με σκοπό την ασφάλεια προσώπων ή/και αγαθών (π.χ. προστασία της ιδιοκτησίας από φθορές), απαγορεύεται η λήψη εικόνας από παράπλευρες οδούς και πεζοδρόμια, καθώς ενυπάρχει ο κίνδυνος παρακολούθησης των περαστικών. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις μια τέτοια λήψη μπορεί να επιτρέπεται μόνο εφόσον πρόκειται για χώρο με αυξημένες ανάγκες ασφαλείας οι οποίες προσδιορίζονται (α) είτε λόγω της “φύσεως” του χώρου (π.χ. κρατικά κτίρια, μεγάλα ξενοδοχεία) (β) είτε επειδή πρόκειται για χώρο όπου έχουν προηγηθεί επικίνδυνες επιθέσεις κατά της ζωής και της περιουσίας και υπάρχουν πλέον δικαιολογημένες υπόνοιες ότι ενδέχεται να πραγματοποιηθούν και άλλες, (π.χ. μηχανήματα αυτόματης συναλλαγής των τραπεζών – ΑΤΜ, χώροι εισόδου-εξόδου ξενοδοχείων). Στις περιπτώσεις αυτές η λήψη πρέπει να περιορίζεται στον απολύτως απαραίτητο παράπλευρο χώρο (π.χ. η τοποθέτηση καμερών στα ΑΤΜ πραγματοποιείται έτσι ώστε να λαμβάνεται εικόνα μόνο από το χώρο εγκατάστασης του μηχανήματος και το χώρο που βρίσκεται ο εκάστοτε χρήστης»

Ερωτούμε :

• Εξασφαλίζεται η μη παρακολούθηση περαστικών;
• Σύμφωνα με το ΑΡΘΡΟ 8 : Χρόνος τήρησης

«Τα δεδομένα πρέπει να τηρούνται για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ενόψει του επιδιωκόμενου κάθε φορά σκοπού επεξεργασίας. Σε κάθε περίπτωση, εφόσον από τη λήψη εικόνων που αποθηκεύονται ή τη λήψη που γίνεται σε πραγματικό χρόνο δεν προκύπτει επέλευση συμβάντος που εμπίπτει στον επιδιωκόμενο σκοπό, τα δεδομένα πρέπει να καταστρέφονται το αργότερο μέσα σε δεκαπέντε (15) εργάσιμες ημέρες»

Ερωτούμε :

• Με ποια διαδικασία εξασφαλίζεται η καταστροφή του υλικού εντός της νόμιμης προθεσμίας;

5) Σύμφωνα με το ΆΡΘΡΟ 10 : Υποχρέωση γνωστοποίησης:

Παρ. 1

• «Ο υπεύθυνος επεξεργασίας υποχρεούται να γνωστοποιεί στην Αρχή την εγκατάσταση συστήματος βιντεοεπιτήρησης πριν την έναρξη της επεξεργασίας, σύμφωνα με το άρθρο 6 του ν.2472/1997. Στο πλαίσιο αυτό, ο υπεύθυνος επεξεργασίας οφείλει να εκθέτει με σαφήνεια το σκοπό της επεξεργασίας, το είδος των δεδομένων που προτίθεται να συλλέξει και τους τυχόν αποδέκτες των δεδομένων αυτών. Ειδικότερα, ο σκοπός ή οι σκοποί επεξεργασίας πρέπει να είναι συγκεκριμένοι και επαρκώς αιτιολογημένοι ώστε να καθίσταται σαφές ότι η επεξεργασία είναι πρόσφορη και αναγκαία και ότι έχουν ληφθεί υπόψη οι επιπτώσεις στα θεμελιώδη δικαιώματα των υποκειμένων των δεδομένων.»

Παρ. 2

• « Η γνωστοποίηση πρέπει να περιλαμβάνει σύντομη περιγραφή των τεχνικών μέσων που θα χρησιμοποιηθούν και των μέτρων που έχουν προβλεφθεί για την προστασία του απορρήτου και της ασφάλειας της επεξεργασίας.»

Παρ.3

• « Ο υπεύθυνος επεξεργασίας οφείλει επίσης να γνωστοποιεί τον χρόνο τήρησης των δεδομένων»

Ερωτούμε:

• Ποιος είναι ο σκοπός επεξεργασίας ;
• Ποια είναι τα υποκείμενα των δεδομένων που συλλέγονται;
• Ποιο είναι το είδος των δεδομένων που συλλέγονται;
• Αιτιολόγηση γιατί είναι αναγκαία η συλλογή δεδομένων;
• Με ποιο τρόπο έχουν ληφθεί υπόψη οι επιπτώσεις στα δικαιώματα των υποκείμενων των δεδομένων ;
• Ποια είναι η σύντομη περιγραφή των τεχνικών μέσων ;
• Ποια είναι η περιγραφή των μέτρων που έχουν προβλεφθεί για την προστασία του απορρήτου και της ασφάλειας της επεξεργασίας;
• Ποιος είναι ο χρόνος τήρησης των δεδομένων;
• Ποιος είναι ο αποδέκτης των δεδομένων;

6) Σύμφωνα με το ΑΡΘΡΟ 11 : Απόρρητο και ασφάλεια δεδομένων

«Ο υπεύθυνος επεξεργασίας οφείλει να λαμβάνει τα κατάλληλα οργανωτικά και τεχνικά μέτρα για το απόρρητο και την ασφάλεια των δεδομένων καθώς και για την προστασία τους από κάθε μορφή αθέμιτης επεξεργασίας. Η υποχρέωση αυτή βαρύνει τον υπεύθυνο επεξεργασίας για όλο το διάστημα κατά το οποίο τηρεί τα δεδομένα. Ειδικότερα, ο υπεύθυνος επεξεργασίας πρέπει, μεταξύ άλλων, να μεριμνά για:

• την ασφάλεια του καταγεγραμμένου υλικού και τη αποφυγή διάδοσής του σε μη νόμιμους αποδέκτες,
• τον έλεγχο της πρόσβασης στον κεντρικό χώρο ελέγχου, το χώρο αποθήκευσης του καταγεγραμμένου υλικού και σε τυχόν σύστημα επεξεργασίας (σε επίπεδο υλικού και λογισμικού),
• την αποφυγή αλόγιστης χρήσης οθονών προβολής,
• την ασφαλή διαβίβαση των καταγεγραμμένων συμβάντων στους νόμιμους αποδέκτες και την αποφυγή διάδοσης του υλικού σε μη νόμιμους αποδέκτες,
• την επιλογή κατάλληλου προσωπικού για το χειρισμό του συστήματος βιντεοεπιτήρησης,
• τη συνεχή εκπαίδευση του προσωπικού σε θέματα προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και τον εν γένει σεβασμό των κανόνων του ν. 2472 /1997,
• την επιλογή διαδικασιών και προϊόντων που υποστηρίζουν την προστασία προσωπικών δεδομένων (ιδιωτικότητα κατά τον σχεδιασμό – “ρηνασγ βγ άβ8Ϊ§η”). Ενδεικτικά, ο υπεύθυνος επεξεργασίας οφείλει να εξετάζει τη χρήση συσκευών λήψης εικόνων με δυνατότητα απόκρυψης περιοχών (μάσκας), τον έλεγχο της πρόσβασης στο αποθηκευμένο υλικό με τη μεσολάβηση έμπιστης τρίτης οντότητας, την αποθήκευση του υλικού σε κρυπτογραφημένη μορφή, την ψηφιακή πιστοποίηση (υπογραφή) του διαβιβαζόμενου υλικού.»

Παρ 2.

«Σε περίπτωση που η λειτουργία του συστήματος βιντεοεπιτήρησης ανατίθεται σε εκτελούντα την επεξεργασία, η σχετική ανάθεση πρέπει να γίνεται εγγράφως, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 10 παρ. 4 του ν. 2472/1997

Ερωτούμε:

• Με ποιά οργανωτικά και τεχνικά μέτρα ο υπεύθυνος επεξεργασίας αποδεικνύει ότι μεριμνά για την αποφυγή της διάδοσης του υλικού σε μη νόμιμους αποδέκτες και την αποφυγή αλόγιστης χρήσης των οθονών προβολής ;
• Ποιος είναι το επιλεχθέν κατάλληλο προσωπικό για το χειρισμό του συστήματος ;
• Με ποια διαδικασία εξασφαλίζεται η συνεχής εκπαίδευση του προσωπικού σε θέματα προστασίας δεδομένων ;
• Με ποια διαδικασία ο υπεύθυνος επεξεργασίας ελέγχει την εφαρμογή της ιδιωτικότητας κατά το σχεδιασμό (ρήυα^ άβ3Ϊς)η};
• Σε περίπτωση που ο υπεύθυνος της επεξεργασίας έχει αναθέσει τη λειτουργία του συστήματος βιντεοεπιτήρησης σε άλλο πρόσωπο, υπάρχει έγγραφη ανάθεση ;

• Σύμφωνα με το ΑΡΘΡΟ 12 : Υποχρέωση ενημέρωσης

«Πριν ένα πρόσωπο εισέλθει στην εμβέλεια του συστήματος βιντεοεπιτήρησης, ο υπεύθυνος επεξεργασίας οφείλει να το ενημερώνει, με τρόπο εμφανή και κατανοητό, ότι πρόκειται να εισέλθει σε χώρο που βιντεοσκοπείται. Προς τούτο, πρέπει: α) να αναρτώνται σε επαρκή αριθμό και εμφανές μέρος ευδιάκριτες πινακίδες, όπου θα αναγράφεται το πρόσωπο για λογαριασμό του οποίου γίνεται η βιντεοσκόπηση (υπεύθυνος επεξεργασίας), ο σκοπός, καθώς και το άτομο με το οποίο οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνήσουν για να ασκήσουν τα δικαιώματα που ο ν. 2472/1997 αναγνωρίζει στο υποκείμενο των δεδομένων»

Ερωτούμε:

• Υπάρχει τεχνική περιγραφή των σημείων τοποθέτησης των καμερών και του εύρους του χώρου που επιτηρούν ;
• Που ακριβώς έχουν τοποθετηθεί ευδιάκριτες πινακίδες όπου με τρόπο σαφή και κατανοητό αναφέρουν ότι το πρόσωπο που διέρχεται πρόκειται να εισέλθει σε χώρο που βιντεοσκοπείται ;
• Αναφέρεται εμφανώς το ονοματεπώνυμο του υπεύθυνου επεξεργασίας ;
• Αναφέρεται το άτομο με το οποίο μπορούν να επικοινωνήσουν τα υποκείμενα των δεδομένων για να ασκήσουν τα δικαιώματά τους ;
• Είναι διαθέσιμη στο κοινό ως ορίζει το άρθρο 3 παρ. 2 της Κανονιστικής Πράξης 1/1999 της Αρχής (π.χ. διάθεση έντυπου υλικού) αναλυτικότερη ενημέρωση, η οποία θα περιλαμβάνει:
• εξειδίκευση του σκοπού για τον οποίο γίνεται η επεξεργασία,
• συνοπτική περιγραφή του συστήματος που χρησιμοποιείται,
• προσδιορισμός των χώρων εγκατάστασης και εμβέλειας των καμερών,
• το χρονικό διάστημα τήρησης των δεδομένων,
• κατηγορίες/ιδιότητες προσώπων που χειρίζονται το σύστημα (π.χ. υπάλληλοι του τμήματος ασφαλείας), και
• τυχόν νόμιμοι αποδέκτες
  • Σύμφωνα με το ΑΡΘΡΟ 13 – Δικαίωμα πρόσβασης και αντίρρησης

Παρ. 1

«Δικαίωμα πρόσβασης. Το υποκείμενο των δεδομένων έχει δικαίωμα πρόσβασης στα δεδομένα του συστήματος βιντεοεπιτήρησης που το αφορούν. Ο υπεύθυνος επεξεργασίας έχει υποχρέωση να χορηγεί εντός δεκαπέντε (15) ημερών από την υποβολή της σχετικής αίτησης αντίγραφο του τμήματος της εγγραφής σήματος εικόνας όπου έχει καταγραφεί το υποκείμενο των δεδομένων ή έντυπη σειρά στιγμιοτύπων από τις καταγεγραμμένες εικόνες ή, αναλόγως, να ενημερώσει εγγράφως το ενδιαφερόμενο πρόσωπο μέσα στην ίδια χρονική διορία είτε ότι δεν απεικονίζεται είτε ότι το σχετικό τμήμα της εγγραφής έχει καταστραφεί…

Όταν χορηγεί αντίγραφο εικόνας, ο υπεύθυνος επεξεργασίας οφείλει να καλύπτει την εικόνα τρίτων προσώπων (π.χ. με θόλωση τμήματος της εικόνας), εφόσον ενδέχεται να παραβιάζεται το δικαίωμά τους στην ιδιωτική ζωή».

Παρ.2

«Δικαίωμα αντίρρησης. Το υποκείμενο των δεδομένων έχει δικαίωμα να προβάλλει αντιρρήσεις για την επεξεργασία της εικόνας του από το σύστημα βιντεοεπιτήρησης και να απαιτήσει τη διαγραφή ή τη δέσμευση (κλείδωμα) των δεδομένων. Αν ο υπεύθυνος επεξεργασίας διαπιστώσει ότι το αίτημα του υποκειμένου για διαγραφή ή δέσμευση των δεδομένων είναι νόμιμο, πρέπει να προβεί αμέσως στη διαγραφή ή τη δέσμευση των δεδομένων και να προσαρμόσει τη λειτουργία του συστήματος εν γένει, ώστε να αποφευχθεί αντίστοιχη παράνομη επεξεργασία στο μέλλον».

Ερωτούμε

• Έχει εξασφαλιστεί ότι ο υπεύθυνος επεξεργασίας θα μπορεί να χορηγήσει στο υποκείμενο των δεδομένων αντίγραφο σήματος εικόνας εντός 15 ημερών από τη σχετική αίτηση, όπως είναι υποχρεωμένος;
• Έχει ληφθεί μέριμνα ώστε το αντίγραφο που θα χορηγηθεί στο υποκείμενο που το ζήτησε θα είναι με θόλωση εικόνας για άλλα πρόσωπα που τυχόν υπάρχουν στην εικόνα ;

9) Στο ΑΡΘΡΟ 18 αναφέρονται πρόσθετες προϋποθέσεις για την τοποθέτηση συστημάτων βιντεοεπιτήρησης σε χώρους που δραστηριοποιούνται ανήλικοι

Στην παρ. 1 αναφέρεται :

«Η ύπαρξη και μόνο καμερών σε σχολεία και άλλους χώρους όπου δραστηριοποιούνται ανήλικοι (όπως παιδικοί σταθμοί, οικοτροφεία, φροντιστήρια κλπ.) χρήζει ιδιαίτερης προσοχής, αφού δεν είναι εύκολο να αξιολογηθούν οι συνέπειες που μια τέτοια επεξεργασία μπορεί να έχει για την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας των ανηλίκων. Συγκεκριμένα, υπάρχει ο κίνδυνος να περιορισθεί η ανάπτυξη της έννοιας της ελευθερίας τους, εάν πιστέψουν από μικρή ηλικία ότι είναι φυσιολογικό να παρακολουθούνται μέσω καμερών (βλ. και Γνωμοδότηση 2/2009 της Ομάδας Εργασίας του Άρθρου 29, καθώς επίσης και την Απόφαση 77/2009 της Αρχής).» Σύμφωνα με την παρ.2

«Το σύστημα βιντεοεπιτήρησης επιτρέπεται να λειτουργεί μόνο κατά τις ώρες που το σχολείο δεν λειτουργεί. Οι ώρες λειτουργίας του συστήματος πρέπει να αναγράφονται με σαφήνεια στις σχετικές ενημερωτικές πινακίδες, έτσι ώστε να γνωρίζουν πλήρως όλοι οι μαθητές και οι φορείς της εκπαιδευτικής κοινότητας ότι παρακολουθούνται»

Σύμφωνα με την παρ. 4

«Τα δεδομένα που καταγράφουν οι κάμερες πρέπει να διαγράφονται κατά την επόμενη εργάσιμη μέρα. Σε περίπτωση συμβάντος εφαρμόζονται οι παράγραφοι 2, 3 και 4 του άρθρου 8. Η διαχείριση του συστήματος μπορεί να πραγματοποιείται μόνο από εξουσιοδοτημένο πρόσωπο»

Σύμφωνα με την παρ. 6.

«Η λειτουργία του συστήματος να πραγματοποιείται κατ’ αρχήν δοκιμαστικά,

αφού προηγουμένως γνωστοποιηθεί στην Αρχή, σύμφωνα με το άρθρο 10 της παρούσας Οδηγίας, προκειμένου να διαπιστωθεί η αποτελεσματικότητά του σε σχέση με τον επιδιωκόμενο σκοπό και τις επιπτώσεις του στην ανάπτυξη της προσωπικότητας και την ιδιωτική ζωή των μαθητών. Στη συνέχεια η λειτουργία του συστήματος πρέπει να αξιολογείται από τον υπεύθυνο επεξεργασίας κατά τακτά χρονικά διαστήματα που δεν μπορούν να υπερβαίνουν το ένα έτος, και να σταθμίζεται κάθε φορά εκ νέου η αναγκαιότητα λειτουργίας του. Τα στοιχεία τα σχετικά με την αξιολόγηση του συστήματος πρέπει να είναι διαθέσιμα στην Αρχή. Οι μαθητές, οι γονείς τους, οι εκπαιδευτικοί και οι λοιποί εργαζόμενοι στο σχολείο μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτά».

Ερωτούμε :

• Πόσο ελήφθη υπόψη η σύσταση της παρ.1 ; Με ποιο τρόπο αξιολογήθηκαν οι συνέπειες στην προσωπικότητα των ανηλίκων και από ποιούς; Απευθύνθηκαν οι προτείνοντες σε ειδικούς επιστήμονες της ανάπτυξης της ψυχικής υγείας των παιδιών ; Υπάρχει σχετική έκθεση παιδοψυχολόγου ή παιδοψυχιάτρου ;
• Έχουν αναρτηθεί οι ενημερωτικές πινακίδες που επιβάλλει η παρ.1 ; σε ποια σημεία ;
• Ποιος και πώς διαγράφει τα δεδομένα κατά την επόμενη ημέρα;
• Ποιο είναι το εξουσιοδοτημένο πρόσωπο ;
• Με ποια διαδικασία ο υπεύθυνος επεξεργασίας θα αξιολογεί το σύστημα και θα σταθμίζει εκ νέου την αναγκαιότητα λειτουργίας του, όπως επιβάλλει η παρ. 6 ;
• Καθορίζονται τα χρονικά διαστήματα αξιολόγησης ;
• Πως διασφαλίζεται η πρόσβαση μαθητών, γονέων, εκπαιδευτικών και λοιπών εργαζομένων στα στοιχεία αξιολόγησης και πως ενημερώνονται για αυτό τους το δικαίωμα ;

Αναμένουμε την απάντηση της Διεύθυνσης του 1 ^ου Γυμνασίου στα παραπάνω ερωτήματα.

Με εκτίμηση

ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ