γράφει ο Νίκος Κοζώνης, βιολόγος
Ακούσατε… ακούσατε.. Η βιοποικιλότητα των θαλασσίων ειδών μπορεί να είναι το αντίδοτο για τις ασθένειες των ανθρώπων! Ποιος «ανέβασε» τον «θησαυρό» αυτό από τον «βυθό»; Ο Μπίλ Φένικαλ διευθυντής του Κέντρου Θαλάσσιας Βιοτεχνολογίας και Βιοϊατρικής (Κ.Θ.Β.Β.) στο Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο Σκρίπς στη Καλιφόρνια των Η.Π.Α. Όπως λέει ο Φένικαλ στην εφημερίδα «The Los Angeles Times» οι περιοχές στην ξηρά όπου μπορούν να ψάξουν οι βιολόγοι για να ανακαλύψουν νέα θεραπευτικά συστατικά, έχουν εκλείψει.
Ενώ στη θάλασσα; Βρίσκεται μια μεγάλη ποικιλία ειδών από μικροοργανισμούς που σύμφωνα µε τον Φένικαλ: «Αυτοί οι οργανισμοί θα αποτελέσουν σε λίγα χρόνια την βάση για την παραγωγή της νέας γενιάς φαρμάκων».
Στο Ινστιτούτο Σκρίπς λοιπόν ο διευθυντής του ΚΘΒΒ μαζί µε τους συνεργάτες του έχουν απομονώσει και αναλύσει ουσίες από θαλάσσιους οργανισμούς για να ερευνήσουν αν μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν ως αντικαρκινικά φάρμακα. Όπως λέει ο επικεφαλής ερευνητής υπάρχουν θαλάσσιοι οργανισμοί οι οποίοι στηρίζουν την επιβίωση τους στη.. βιοχημεία! Δηλαδή; Έχουν αναπτύξει χημικές ουσίες για την άμυνά τους, οι οποίες εξουδετερώνουν τα μολυσματικά βακτήρια. Αυτές και άλλες είναι οι ουσίες που ερευνά ο Φένικαλ και οι συνεργάτες του. Πώς τις «μαζεύουν»; Κατά τη διάρκεια εξερευνητικών αποστολών µε ειδικά εξοπλισμένα ωκεανογραφικά σκάφη οι επιστήμονες συλλέγουν από το βυθό οργανισμούς, απομονώνουν τις ενδεχόμενες χρήσιμές ουσίες τους τις οποίες φέρνουν σε «κόντρα» µε τους… «εχθρούς» του ανθρώπινου οργανισμού! Ποιοι είναι αυτοί; Καρκινικά κύτταρα, ιοί, βακτήρια και μύκητες. Όταν δουν «νικηφόρα» αποτελέσματα ορισμένων από τις ουσίες αυτές για το «στρατόπεδο» του ανθρώπου, απέναντι στους «εχθρούς» του, τότε τις «βουτάνε» από το «πεδίο της μάχης» και τις εξετάζουν για πιθανές «παράπλευρες απώλειες». Τι πάει να πει αυτό;
«Αν δηλαδή επιφέρουν άλλες βλάβες στον άνθρωπο, σκοτώνοντας μαζί και υγιή κύτταρα», όπως λέει ο Φένικαλ.
Και τώρα η συνέχεια του ρεπορτάζ για τη νέα εποχή των «θαλάσσιων φαρμάκων» μέσα από τα λόγια του διευθυντή του ΚΘΒΒ: «Η εποχή όπου μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε κάποιες ασθένειες με αντιβιοτικά έχει παρέλθει. Ένα σωρό καινούργια νοσογόνα βακτήρια εμφανίζονται και το οπλοστάσιο μας μοιάζει ολοένα και πιο αδύναμο να τα αντιμετωπίσει. Να λοιπόν γιατί ψάχνουν απεγνωσμένα στον άγνωστο κόσμο της θάλασσας να βρούνε συστατικά που δρουν πολύ πιο αποτελεσματικά από τις ουσίες που ήδη χρησιμοποιούμε.» Προσπαθώντας λοιπόν να βρουν οι ειδικοί τα «σφουγγάρια» που θα «σβήσουν» από τον «πίνακα» των ανθρώπινων ασθενειών, όσο περισσότερες αρρώστιες μπορούν, έφτασαν να ερευνήσουν μαζί με άλλα είδη θαλάσσιας ζωής και τα… σφουγγάρια! Τί «κέρδισαν» από αυτά; Τους μεταβολίτες σπογγουριδίνη και σπογγοθυμιδίνη οι οποίοι έδωσαν αισιόδοξα εργαστηριακά-δοκιμαστικά αποτελέσματα κατά του καρκίνου. Ας «πάμε» τώρα στα… κοράλλια Καραϊβικής, Νέας Γουινέας και Αυστραλίας που έχουν «μπει κάτω από το μικροσκόπιο» των ερευνητών για πιθανές θεραπευτικές δυνατότητες των συστατικών τους αλλά και σε ένα …καβούρι που είναι πιο «παλιό» από τους… δεινόσαυρους, ονομάζεται Λίμουλους Πολύφημους και στο αίμα του βρέθηκαν συστατικά πρωτεϊνικής φύσης με ενδεχόμενες φαρμακευτικές ιδιότητες.
Το θαλάσσιο οικοσύστημα επομένως πέρα από την «γιγαντιαία» σημασία του για την παγκόσμια περιβαλλοντική-οικολογική ισορροπία, την διατροφική προσφορά και την οικονομική δραστηριότητα, μπορεί να μας δώσει και πολλές… φαρμακολογικές εφαρμογές!
Η εφημερίδα μας λοιπόν, καλεί πολίτες τοπικούς, πανελλαδικούς και «διεθνείς» ειδικούς και «ανειδίκευτους», αρμόδιους και «αναρμόδιους», μεμονωμένους και οργανωμένους, να προστατεύσουμε όλοι μαζί τις ελληνικές αλλά και.. πλανητικές μας θάλασσες από την ρύπανση, την υπεραλίευση και την παράκτια υποβάθμιση. Προτρέπουμε επίσης την πολιτική και επιστημονική ηγεσία του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.) να εντατικοποιήσουν τις έρευνες του Κέντρου για την προστασία των θαλασσών της χώρας μας, αλλά και να «αποπλεύσει» επιτέλους στα «πέλαγα» και της.. βιοϊατρικής έρευνας, με «πλεούμενα» ελληνικά και διεθνή ερευνητικά προγράμματα και συνεργασίες με ερευνητικά ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού.
«Επενδύστε» στην προστασία και έρευνα των θαλασσών και δεν θα… «χάσετε»! «Βίρα τις άγκυρες» λοιπόν από τα.. δέκα χιλιάδες χιλιόμετρα των ακτών της χώρας μας, γιατί το 60% του οξυγόνου που «φτάνει» στα πνευμόνια μας, «έρχεται» από … τα «πέλαγα» της Γης!
Υ.Γ.1: Το παραπάνω κείμενο-ρεπορτάζ δημοσιεύτηκε στη μηνιαία τοπική εφημερίδα «ΑΠΟΨΕΙΣ», από τη στήλη «ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΗΜΑ» του Νίκου Κοζώνη, στην τελευταία της έντυπη έκδοση του Νοεμβρίου 2006. Και από την ΠΑΡΟΥΣΑ εφημερίδα επαναλαμβάνεται η παραπάνω πρόταση ΚΑΙ προς τη ΣΗΜΕΡΙΝΗ κυβέρνηση της χώρας μας! Απευθύνεται ΙΔΙΑΙΤΕΡΩΣ η προαναφερθείσα προτροπή στις πολιτικές ηγεσίες των Υπουργείων Οικονομίας-Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος και Αγροτικής Ανάπτυξης, καθώς και στην υπάρχουσα Διοίκηση-Διεύθυνση του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε., προσδοκώντας… να δράσουν ΑΜΕΣΑ και… ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΑ προς εύρεση και μεγιστοποίηση των αντίστοιχων ΑΕΙΦΟΡΩΝ-αναπτυξιακών… ωφελημάτων για την… ΔΟΚΙΜΑΖΟΜΕΝΗ κοινωνία και οικονομία μας!
Υ.Γ.2: «Τα τελευταία χρόνια περισσότερα από 6.000 συστατικά έχουν απομονωθεί από θαλάσσιους οργανισμούς. Εκατοντάδες απ’ αυτά έχουν χρησιμοποιηθεί ως μόρια-οδηγοί, για να συνθέσουν χημικές ενώσεις με θεραπευτικές ιδιότητες. Κάποια άλλα αποτελούν αυτούσια συστατικά φαρμακευτικών σκευασμάτων ή είναι υποψήφια φάρμακα για τη θεραπεία διάφορων ασθενειών.»
Βασίλης Ρούσσης, καθηγητής στον Τομέα Φαρμακογνωσίας και Χημείας Φυσικών Προϊόντων στο τμήμα Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Αθηνών (απόσπασμα από ρεπορτάζ του Στέφανου Κρίκκη για την εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» 27/8/2002)
Υ.Γ.3: «Στη διοργάνωσή μας ιδιαίτερη βαρύτητα δίδεται στη σύνδεση της έρευνας και της εκπαίδευσης με τις εφαρμογές των Βιοεπιστημών, σκοπεύοντας να αναδείξουμε τον πολυδιάστατο ρόλο της Βιολογίας ιδιαίτερα αυτήν την κρίσιμη περίοδο για τη χώρα μας. Τα νέα δεδομένα που έρχονται σχεδόν καθημερινά στην επικαιρότητα, συμβάλλουν στην αντιμετώπιση άμεσων προβλημάτων της ζωής και του πλανήτη μας, δημιουργώντας νέες συνθετικές σχέσεις μεταξύ των επιστημών, γεφυρώνοντας την απόσταση επιστημών και κοινωνίας.
Οι διάφορες βιολογικές παράμετροι έχουν πλέον κεντρικό ρόλο στους σχεδιασμούς των κρατών και των διεθνών οργανισμών, ενώ ταυτόχρονα αποτελούν αντικείμενα σύγχρονων νομοθεσιών, ψηφισμάτων, αλλά και κοινωνικών, πολιτικών και άλλων κινημάτων είτε για οικολογικούς λόγους, είτε για την παραγωγή βιολογικών προϊόντων. Οι απαντήσεις που “παρέχονται” σήμερα από τις Βιοεπιστήμες σε καίρια προβλήματα της ζωής και του πλανήτη μας (τη Βιομηχανία, τη Γεωργία, την Κτηνοτροφία, την Υγεία, το Περιβάλλον κ.α.), αποτελούν προτεραιότητες των στόχων και των διεξόδων για τα συσσωρευμένα προβλήματα του πλανήτη μας και την “υγεία” -όλων των μελών- του οικοσυστήματος.»
(αποσπάσματα από την ανακοίνωση διεξαγωγής του 9ου Πανελλήνιου Συνεδρίου της Πανελλήνιας Ένωσης Βιοεπιστημόνων με κεντρικό θέμα: «Το Περιβάλλον και ο Άνθρωπος», το οποίο πραγματοποιήθηκε 5-7 Δεκεμβρίου 2014 στο Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών)
Κυβερνητικοί ΑΡΜΟΔΙΟΙ αξιοποιήστε… ΣΗΜΕΡΑ τις αειφόρες εφαρμογές των ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ επιστημών σε… ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ-οικονομική κατεύθυνση! Γιατί; «Αν δεν βάλουμε πάνω στο τραπέζι την αντζέντα της ανάπτυξης δεν θα βγούμε ποτέ από την κρίση.» (απόσπασμα από την ομιλία του Πρωθυπουργού στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την Τετάρτη 8/7/15)
Υ.Γ.4: «Για τη διαχείριση των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων, οι θαλάσσιες στρατηγικές ακολουθούν την οικοσυστημική προσέγγιση, που εξασφαλίζει ότι η συνολική πίεση των δραστηριοτήτων αυτών παραμένει σε επίπεδα που είναι συμβατά με την επίτευξη καλής περιβαλλοντικής κατάστασης και ότι δεν τίθεται σε κίνδυνο η ικανότητα των θαλάσσιων οικοσυστημάτων να αντιδρούν στις ανθρωπογενείς αλλαγές, ενώ ταυτόχρονα επιτρέπουν και την αειφόρο χρήση των θαλάσσιων αγαθών και υπηρεσιών από την σημερινή και τις μελλοντικές γενεές.»
(απόσπασμα από το σχέδιο νόμου με τίτλο: «Εθνική στρατηγική για την προστασία και διαχείριση του θαλάσσιου περιβάλλοντος-Εναρμόνιση με την οδηγία 2008/56/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Ιουνίου 2008 και άλλες διατάξεις», το οποίο ψηφίστηκε στις 14 Ιουνίου 2011 στη Συνεδρίαση της Ολομέλειας της Βουλής)
ΚΑΛΟΥΝΤΑΙ επομένως οι πολιτικοί και υπηρεσιακοί ΑΡΜΟΔΙΟΙ να μεριμνήσουν με… ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ και με ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ εκπλήρωσης ΔΗΜΟΣΙΟΥ καθήκοντος για την… ΠΛΗΡΗ εφαρμογή του παραπάνω ΝΟΜΟΥ! Η θάλασσα είναι ο ΠΟΛΥΤΙΜΟΤΕΡΟΣ φυσικός μας πόρος και… ΘΕΜΕΛΙΩΔΟΥΣ σημασίας για το… ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ μας προϊόν! (25% του Α.Ε.Π.)
Υ.Γ.5: «Μαζί με δεκάδες χιλιάδες πολίτες στην Ελλάδα τραβάμε κουπί εδώ και χρόνια για να υπερασπιστούμε της ελληνικές θάλασσες: αποκαλύπτουμε περιβαλλοντικά εγκλήματα, χτίζουμε συμμαχίες με παράκτιους ψαράδες, οι οποίοι ορθώνουν το ανάστημά τους και ζητούν την προστασία των ιχθυαποθεμάτων, προωθούμε τη δημιουργία θαλάσσιων καταφυγίων για την αποτελεσματική προστασία των θαλασσών και πιέζουμε την πολιτική ηγεσία να φέρει την πολυπόθητη αλλαγή. Η ανεξέλεγκτη εκμετάλλευση της θάλασσας πρέπει να σταματήσει. Μπορούμε να τα καταφέρουμε μαζί.»
(απόσπασμα από το blogpost της Άντζελας Λάζου, βιολόγου και υπεύθυνης εκστρατείας θαλάσσιου περιβάλλοντος του ελληνικού γραφείου της GREENPEACE, με τίτλο «Τραβάμε κουπί για τη σωτηρία της θάλασσας…» 2/6/2015)
Υ.Γ.6: «Σχεδόν πέντε γιγατόνοι το χρόνο είναι η ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα που παράγεται από την καύση πετρελαίου και ορυκτών καυσίμων, κύριων υπευθύνων για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Σύμφωνα µε πρόσφατες μελέτες, οι ωκεανοί απορροφούν δύο γιγατόνους, πάνω από το ένα τρίτο, εμποδίζοντάς το να παραμείνει στην ατμόσφαιρα. Οι ωκεανογράφοι ανακάλυψαν ότι αρκεί να μετρηθεί η θερμοκρασία στην επιφάνεια του νερού και η αλατότητά του για να διαπιστωθεί η ικανότητα απορρόφησης που διαθέτει. Ελπίζουν ότι µε τη βοήθεια των δορυφόρων και των ωκεανογραφικών σκαφών θα καταφέρουν να εντοπίσουν τις περιοχές που απορροφούν περισσότερο κι έτσι θα ελέγχουν ανά πάσα στιγμή αν εκτελούν το ζωτικό τους “καθήκον”.»
(αποσπάσματα από το κείμενο με τίτλο «ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΑΤΛΑΝΤΙΚΟΣ», του Γιώργου Βαλλιανάτου, το οποίο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό έντυπο «Focus» ΔΕΚ. 2002)
Πολύ ενδιαφέρον άρθρο! Περιγράφει πολύ παραστατικά τη χρήση των θαλασσών στην παρασκευή φαρμάκων και τονίζει τη σημασία της προστασίας τους για τον τόπο!Η θάλασσα είναι πράγματι <>>