Βρέθηκα αυτές τις μέρες μπροστά στον απέριττο τάφο του ποιητή Μανώλη Αναγνωστάκη. (1925 2005)
Ποιητής της γενιάς της αντίστασης. Διαμορφώθηκε σε χαλεπούς καιρούς, σε πέτρινα χρόνια, μέσα από επώδυνους ψυχικά, κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες. Η Κατοχή και η Αντίσταση τον σημάδεψαν. Επομένως η ποίηση του είναι κατ΄ εξοχήν πολιτική, κοινωνική με την ευρύτερη σημασία, με διαχρονική όμως εμβέλεια.
Δεν στοχεύω σε καμία ανάλυση -μελετητές της λογοτεχνίας μας έχουν ασχοληθεί διεξοδικά με το σπουδαίο ποιητικό έργο του Μ. Αναγνωστάκη και όλης της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς.
Ας ξεχωρίσουμε για να θυμηθούμε κάποια ποιήματα όπως: «0 Χάρης 1944».
«Ήμασταν όλοι μαζί και ξεδιπλώναμε ακούραστα τις ώρες μας
Τραγουδούσαμε σιγά για τις μέρες που θα ρχοντανε
φορτωμένες πολύχρωμα οράματα
Αυτός τραγουδούσε, σωπαίναμε, η φωνή του
ξυπνούσε μικρές πυρκαγιές
Χιλιάδες μικρές πυρκαγιές που πυρπολούσαν τη νιότη μας»
Και το «Μιλώ…»
«Μιλώ για τα τελευταία σαλπίσματα των νικημένων στρατιωτών
Για τα τελευταία κουρέλια από τα γιορτινά μας φορέματα »
Τα μελοποίησε τόσο όμορφα ο Μίκης Πόσο τα τραγουδήσαμε…!
Αναφέρω άλλο ένα ποίημα του -πάντα επίκαιρο- το οποίο διδάσκεται στο σχολείο και φράσεις του έχουν γίνει ..σλόγκαν.! Πρόκειται για το «Επιτύμβιον» (ανήκει στη ποιητική συλλογή Ο Στόχος (1970) που περιέχει ποιήματα γραμμένα στη περίοδο της δικτατορίας( 1967-1974)
Το ποίημα χωρίζεται σε δύο μέρη.Το πορτρέτο του Λαυρέντη δεν δίνεται μόνον από τα πολλά επίθετα και τους χαρακτηρισμούς αλλά και από τη συγκέντρωση στοιχείων κατά τη τελετή της κηδείας. Το πρώτο μέρος είναι μία σκηνογραφία επικήδειας τελετής, σκηνογραφία ψεύδους, αποθέωση της συμβατικής αντίληψης της εποχής. Η περιγραφή τελειώνει.. Κενό.!
Το «Α, ρε Λαυρέντη» στην αρχή του δεύτερου μέρους εκφράζει δραματικά την εναλλαγή στον τόνο και το ύφος του ποιήματος. Αναδεικνύει όλη τη πίκρα, το σαρκασμό του ποιητή που είχε συσσωρευθεί και τώρα κάνει την «επίθεση» του, αρκετά «ταραγμένος» στον «Λαυρέντη»(εκπρόσωπο μιας ολόκληρης τάξης ανθρώπων), που έζησαν σαν «καθάρματα» ή «κάλπικοι παράδες» και δικαιώθηκαν σαν «πατριώτες», «οικογενειάρχες», καλοί άνθρωποι…! Η θλιβερή σκηνογραφία έχει πλέον καταστραφεί ολοσχερώς με συγκρούσεις ιδεολογικής, ηθικής, κοινωνικής, ιστορικής, πολιτικής μορφής, αλλά και της καθημερινότητας.
Οι μαθητές συνήθως ρωτούν».
Ποιοι είναι οι Λαυρέντηδες σήμερα;
Επιτύμβιον
Πέθανες κι έγινες κι εσύ: ο καλός.
Ο λαμπρός άνθρωπος, ο οικογενειάρχης, ο πατριώτης.
Τριάντα έξη στέφανα σε συνοδέψανε, τρεις λόγοι αντιπροέδρων,
εφτά ψηφίσματα για τις υπέροχες υπηρεσίες που προσέφερες.
Α, ρε Λαυρέντη, εγώ που μόνο το ΄ξερα τι κάθαρμα ήσουν,
τι κάλπικος παράς, μια ολόκληρη ζωή μέσα στο ψέμα.
Κοιμού εν ειρήνη δε θα ΄ρθω την ησυχία σου να ταράξω.
(Εγώ, μια ολόκληρη ζωή μες στη σιωπή θα την εξαγοράσω
πολύ ακριβά κι όχι με τίμημα το θλιβερό σου το σαρκίο).
Κοιμού εν ειρήνη. Ως ήσουν πάντα στη ζωή: ο καλός,
ο λαμπρός άνθρωπος, ο οικογενειάρχης, ο πατριώτης.
Δε θα ΄σαι ο πρώτος ούτε δα κι ο τελευταίος.
