Του Ιάσονα Παναγιωτόπουλου από την “Εφημερίδα των Συντακτών”
Χτύπημα στην αυτοτέλεια των δήμων και των περιφερειών με αυξήσεις σε δημοτικά τέλη και φόρους, απολύσεις εργαζομένων και αναστολή προσλήψεων φέρνει το Παρατηρητήριο των ΟΤΑ που συγκροτεί η κυβέρνηση με την πράξη νομοθετικού περιεχομένου που κατατίθεται σήμερα.
Σκοπός του Παρατηρητηρίου (το οποίο θα συγκροτείται από έναν δικαστικό, στελέχη του υπουργείου Οικονομικών, τεχνοκράτες, εμπειρογνώμονες και μόλις έναν εκπρόσωπο των ΟΤΑ) θα είναι η συνεχής παρακολούθηση εκτέλεσης των ήδη μειωμένων προϋπολογισμών που θα συντάσσει το υπουργείο Οικονομικών για τους δήμους και τις περιφέρειες της χώρας σε μηνιαία βάση, αφαιρώντας με αυτόν τον τρόπο την πιο σημαντική αρμοδιότητα των δημάρχων και των περιφερειαρχών.
Σε περίπτωση που παρατηρηθούν αποκλίσεις για δύο συνεχόμενα τρίμηνα στα οικονομικά των ΟΤΑ, το Παρατηρητήριο θα τους εντάσσει σε ειδικό «πρόγραμμα εξυγίανσης» και αναλαμβάνει εξ ολοκλήρου την εκτέλεση του προϋπολογισμού εφαρμόζοντας όλα τα μέτρα που θεωρεί ενδεδειγμένα. Οπως αναφέρεται ρητά στη διάταξη, αυτά τα μέτρα συμπεριλαμβάνουν:
- Αύξηση των εσόδων των ΟΤΑ από τέλη και φόρους.
- Αύξηση του ανώτατου συντελεστή επιβολής του Τέλους Ακίνητης Περιουσίας για τα ακίνητα που βρίσκονται στα όρια του δήμου σε ποσοστό μέχρι και 3%.
- Αναστολή προσλήψεων εργαζομένων.
- Υποχρεωτικές μετατάξεις προσωπικού.
- Περιορισμό των δαπανών αποκλειστικά στην καταβολή της μισθοδοσίας, με περικοπή όλων των υπόλοιπων εξόδων.
Οι υποχρεωτικές μετατάξεις υπαλλήλων ουσιαστικά δίνουν το σήμα για νέο κύμα απολύσεων καθώς θα είναι εκτός του προγράμματος μετακίνησης εργαζομένων στο Δημόσιο και θεωρείται σχεδόν αδύνατο να βρεθούν κενές θέσεις για έκτακτες μετακινήσεις, ειδικά μετά και τη μείωση των οργανικών δομών στον δημόσιο τομέα. Την ίδια στιγμή με άλλη διάταξη μεταφέρονται στους δήμους της χώρας μια σειρά αρμοδιοτήτων, όπως η είσπραξη εσόδων που μέχρι τώρα ήταν στα χέρια των περιφερειών.
Με διαφορετική διάταξη που συμπεριλαμβάνεται στην πράξη νομοθετικού περιεχομένου, θα γίνονται περικοπές και στους προϋπολογισμούς των ΔΕΚΟ και των νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου του Δημοσίου, όπου παρατηρείται απόκλιση άνω το 10% επί των οικονομικών στόχων που θα ορίζει το υπουργείο.
Σε άλλο σημείο ορίζεται πλέον πως η πληρωμή των μισθών των εργαζομένων στο Δημόσιο θα διενεργείται αποκλειστικά από την Ενιαία Αρχή Πληρωμών, ενώ οποιαδήποτε πληρωμή μισθών εκτός της ΕΑΠ θα επιφέρει ανάλογες κυρώσεις.
ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ – Η ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
Επιστημονικό Συμβούλιο Βουλής: Αντισυνταγματικό το Παρατηρητήριο ΟΤΑ
Ενστάσεις αναφορικά με τη συνταγματικότητα του Παρατηρητηρίου των ΟΤΑ, που προβλέπεται τόσο από το μνημόνιο 3 όσο και από το πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών με τις έξι νομοθετικές πράξεις, προβάλει το Επιστημονικό Συμβούλιο της Βουλής στην Έκθεσή του. «Οι ΟΤΑ έχουν τεκμήριο αρμοδιότητας επί των τοπικών υποθέσεων, το οποίο θεμελιώνεται απευθείας στο Σύνταγμα… Περαιτέρω, η οικονομική αυτοτέλεια των ΟΤΑ προσδιορίζεται τόσο υπό λειτουργική όσο και υπό οργανική άποψη. Η οργανική οικονομική αυτοτέλεια έχει την έννοια ότι οι ΟΤΑ έχουν ίδια αποφασιστικά όργανα επί των οικονομικών τοπικών υποθέσεων», σημειώνεται στην Έκθεση.
Μάλιστα, το Επιστημονικό Συμβούλιο εκφράζει καθαρά και έναν άλλον προβληματισμό: την κατάργηση της κατοχυρωμένης από το Σύνταγμα αυτοτέλειας των ΟΤΑ. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει:
«Το ως άνω πλέγμα παρεμβάσεων (σ.σ. το Παρατηρητήριο ΟΤΑ και τα μέτρα που μπορεί να επιβάλλει)που θεσμοθετείται με την προτεινόμενη ρύθμιση εγείρει προβληματισμό ως προς το εάν οδηγεί σε περιορισμό ή κάμψη της διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας του ΟΤΑ, οι οποίες εμπίπτουν στο προστατευτικό πεδίο του άρθρου 102 παρ. 2 εδ. α ́ του Συντάγματος. Η διοικητική αυτοτέλεια των ΟΤΑ έναντι της κρατικής διοίκησης περιλαμβάνει την κατοχύρωση του διοικητικού τους έργου, δηλαδή την εξουσία των ΟΤΑ να αποφασίζουν αποκλειστικώς επί των τοπικών υποθέσεων αρμοδιότητάς τους, με δικά τους όργανα, εντός των πλαισίων των γενικών κανόνων που διέπουν την οργάνωση και λειτουργία τους, καθώς και την κατοχύρωση των διοικούντων οργάνων τους (ΣτΕ 4077-4080/2009)».
Επιπροσθέτως, επικαλούμενο το άρθρο 102 παρ. 5 εδ. α” του Συντάγματος, υπογραμμίζει αναφερόμενο στην αυτοτέλεια, διοικητική και οικονομική των ΟΤΑ: «Το Κράτος λαμβάνει τα νομοθετικά, κανονιστικά και δημοσιονομικά μέτρα που απαιτούνται για την εξασφάλιση της οικονομικής αυτοτέλειας και των πόρων που είναι αναγκαίοι για την εκπλήρωση της αποστολής και την άσκηση των αρμοδιοτήτων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης με ταυτόχρονη διασφάλιση της διαφάνειας κατά τη διαχείριση των πόρων αυτών».
Η ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ
