kontostathis_biblio1_01

Ο συγγραφέας Αχιλλέας Κοντοστάθης δίνει το στίγμα του ως εξής: «Ο τίτλος του βιβλίου ‘‘Η Νέα Ερυθραία στη χαραυγή της ζωής της’’ και ο υπότιτλός του ‘‘Ένα χρονικό της κοινωνίας των προσφύγων της Νέας Ερυθραίας κατά τα πρώτα χρόνια της εγκατάστασής τους στα μισά του δρόμου Κηφισιάς – Εκάλης’’ είναι δυνατόν να δημιουργήσουν στον αναγνώστη την εντύπωση πως το περιεχόμενο του βιβλίου είναι καθαρά ιστορικό ανάγνωσμα. Η αλήθεια είναι πως έχει το ίδιο αντικείμενο και την ίδια μέθοδο της ιστορίας, ασχολείται, δηλαδή, με τα γεγονότα των περασμένων καιρών και προσπαθεί συνειδητά κι επίμονα να μην παραποιεί την πραγματικότητα.

Όλα όσα ιστορούνται στις σελίδες του είναι γεγονότα, όπως έχουν εκτυλιχθεί στον τόπο της καινούριας πατρίδας των Μικρασιατών προσφύγων, που δεν αποδήμησαν με τη θέλησή τους από τις πανάρχαιες εστίες τους στην Ιωνία και ιδίως στην Ερυθραία Χερσόνησο της Μικράς Ασίας, κατάντικρυ στη Χίο, παρά «μετακόμισαν» αθέλητα, κατατρεγμένοι από την ολέθρια πίεση των γεγονότων που ακολούθησαν την απόβαση του ελληνικού στρατού στην προκυμαία της Σμύρνης, το πρωί της 2ας Μαΐου του 1919.

Αν κάποιο γεγονός φανεί απίστευτο, δεν θα είναι πλάσμα της φαντασίας, παρά ανόθευτο γεγονός της πραγματικής ζωής, να πραγματοποιήσει τις μύχιες ή ορατές, τις μικρές ή μεγάλες φιλοδοξίες του».

 Η ιστορία της Νέας Ερυθραίας είναι η ιστορία των ανθρώπων της και η επιμονή τους σε έναν αγώνα επιβίωσης για μια καλύτερη ζωή. Το ΝΠΔΔ του Δήμου Κηφισιάς «Κέντρο Έρευνας και Μελέτης της Μικρασιατικής Ερυθραίας», πραγματοποίησε τη Δευτέρα 13 Μαΐου, εκδήλωση στη μνήμη του διακεκριμένου καθηγητή Αχιλλέα Κοντοστάθη και παρουσίασε το βιβλίο του με τίτλο «Η Νέα Ερυθραία στη χαραυγή της ζωής της».
Ένα χρονικό για τους πρόσφυγες της Νέας Ερυθραίας κατά τα πρώτα χρόνια της εγκατάστασής τους, που καλύπτει ένα μεγάλο κενό ιστορικής μνήμης, ένα χρέος τιμής στους ιδρυτές της πόλης.

Οι φιλόλογοι Ανδρέας Μωρίκης, μαθητής, αλλά και συνάδελφος αργότερα του Αχιλλέα Κοντοστάθη στο Κολλέγιο Αθηνών και Θοδωρής Κοντάρας, επιμελητής του βιβλίου, μίλησαν στο κοινό για τον Ερυθραιώτη καθηγητή και το έργο του.

Στο κατάμεστο αμφιθέατρο του Εκπαιδευτικού και Συνεδριακού Κέντρου της Τράπεζας Πειραιώς στο Καστρί βρέθηκαν ο δήμαρχος Κηφισιάς Νίκος Χιωτάκης και πρόεδρος του Δ.Σ. του Κέντρου, η πρώην δήμαρχος Νέας Ερυθραίας Βασιλική Ταμβάκη, οι αντιδήμαρχοι Στάθης Κύρλος και  Μανώλης Κουρμαδιάς, αρκετοί δημοτικοί και κοινοτικοί σύμβουλοι, η οικογένεια του Αχιλλέα Κοντοστάθη, φίλοι και συνάδελφοί του, όπως και πλήθος κόσμου που έδωσε το αυθόρμητο «παρών», ανιχνεύοντας την ιστορία του τόπου τους.

Πνευματικός κρίκος

Η σημερινή Νέα Ερυθραία σε τίποτε δεν θυμίζει το άσημο προσφυγοχώρι της προπολεμικής περιόδου. Ανακρίβειες, ασάφειες, παρανοήσεις, παραλείψεις, υπερβολές και εσφαλμένες πληροφορίες συνθέτουν πλέον την ιστορική εικόνα της. Παρόλα αυτά, η πόλη διαθέτει μια πολυσυζητημένη κληρονομιά και έχει συμβάλει καθοριστικά στη διαμόρφωση της τωρινής πραγματικότητας των προαστίων βορείως της Κηφισιάς. Το βιβλίο του Αχιλλέα Κοντοστάθη, ο οποίος δεν πρόλαβε να  δει δημοσιευμένο ένα έργο ζωής που ετοίμαζε για την ιστορία της πόλης, καθώς έφυγε από τη ζωή στις 17 Σεπτεμβρίου 2012,  καλύπτει ένα μεγάλο κενό ιστορικής μνήμης. Όπως τόνισε ο φιλόλογος Θοδωρής Κοντάρας «είναι το πληρέστερο βιβλίο για τη Νέα Ερυθραία, ένας πνευματικός κρίκος που δένει το παρόν με το χθες».

Από την πλευρά του ο Ανδρέας Μωρίκης αναφέρθηκε στην πολύχρονη γνωριμία του με τον Αχιλλέα Κοντοστάθη και το έργο που άφησε στο Κολλέγιο Αθηνών, χαρακτηρίζοντάς τον ως «δάσκαλο συνειδήσεων και σκυταλοδρόμο αξιών». Όπως τόνισε ο ίδιος, «για τα παιδιά δεν ήταν ο κ. Κοντοστάθης, ήταν ο Δάσκαλος. Έτσι τον αποκαλούσαν οι μαθητές του. Ποτέ δεν σήκωσε τη φωνή του, σεβόταν την ιδιαιτερότητα του άλλου, δεν στρογγύλευε τα πράγματα, αλλά καλλιεργούσε το δρόμο για να ανθίσει ο σπόρος της συνείδησης. Έδινε πίστωση στο μαθητή να παλέψει εκείνος με τον εαυτό του. Ο Κοντοστάθης μεγάλωσε, γράφοντας με πάθος μέχρι το τέλος στον ηλεκτρονικό υπολογιστή του, αλλά ποτέ δεν γέρασε».

Βιβλίο – «πυξίδα» για τις νεώτερες γενιές 

Στο χαιρετισμό του ο δήμαρχος Κηφισιάς Νίκος Χιωτάκης επισήμανε ιδιαίτερα τη σημασία των εκδηλώσεων μνήμης για τη Μικρασιατική Καταστροφή, γιατί είναι μια αφορμή οι νεότερες γενιές να μη λησμονούν την ιστορία, τη γνώση του χθες που είναι η πυξίδα  προς το μέλλον και τόνισε: «Ο διακεκριμένος καθηγητής Φιλολογίας Αχιλλέας Κοντοστάθης βοηθά ουσιαστικά στην καταγραφή της ιστορικής ταυτότητας του τόπου, ώστε η πολύτιμη γνώση του παρελθόντος να γίνει κτήμα και μάθηση όλων. Στο βιβλίο του παρουσιάζεται μια συγκροτημένη εικόνα για τη δημιουργία της προσφυγογενούς πόλης της Νέας Ερυθραίας, για μια σκληρή περίοδο προσαρμογής στα νέα δεδομένα, όταν οι δυσκολίες, ο διασυρμός και η χλεύη των ντόπιων, αντιπαρατίθεται με το μικρασιατικό πείσμα, την ελπίδα και τον διαρκή αγώνα για μια αξιοπρεπή ζωή, τα οποία οδήγησαν στη μεταμόρφωση ενός προσφυγικού χωριού σε σύγχρονη πόλη με τη δική της ταυτότητα και συνείδηση του ιστορικού παρελθόντος της».

Ο δήμαρχος Κηφισιάς ευχαρίστησε όλους όσοι βοήθησαν στην έκδοση του βιβλίου, το Δ.Σ. του «Κέντρου Έρευνας και Μελέτης της Μικρασιατικής Ερυθραίας», καθώς επίσης τη σύζυγο του συγγραφέα Φωτούλα και τον γιο του Κυριάκο Κοντοστάθη, που παραβρέθηκαν στην εκδήλωση.

Το βιβλίο του Αχιλλέα Κοντοστάθη «Η Νέα Ερυθραία στη χαραυγή της ζωής της» εκδόθηκε τον Απρίλιο του 2013 σε 2.000 αντίτυπα από το «Κέντρο Έρευνας και Μελέτης της Μικρασιατικής Ερυθραίας» και διανέμεται δωρεάν (πληροφορίες: Βίλλα Κώστα, Λ. Ακρίτα 4, Νέα Ερυθραία, τηλ. 210 6206190). Η διόρθωση των κειμένων, τα γλωσσικά σχόλια και η επιμέλεια έκδοσης έγιναν από τον φιλόλογο Θοδωρή Κοντάρα. Η σελιδοποίηση και το εξώφυλλο πραγματοποιήθηκαν από τον Πέτρο Μπαστέα.

Αντί προλόγου, ο φιλόγολος Θοδωρής Κοντάρας γράφει, μεταξύ άλλων: «Ο συγγραφέας κινείται στο λαβύρινθο των αναμνήσεων των προσφύγων για να δώσει την πορεία τους στο χώρο, τη συγκρότηση της ζωής και του τόπου, την κοινωνική και οικονομική διαμόρφωση της Νέας Ερυθραίας και της περιοχής της. Ευαίσθητος και πνευματικός άνθρωπος, μάς τρέφει με τη σπουδαία συγγραφική προσφορά του στην πόλη μας.

Η αγάπη προς τη νέα του πατρίδα και η έγνοια του να μη χαθούν στη λήθη των καιρών όσα ‘‘έσιαξαν’’ οι Ερυθραιώτες πρόσφυγες, τον ώθησαν να συγκεντρώσει τις μαρτυρίες των προσφύγων για το πρόσφατο παρελθόν του τόπου. Το βιβλίο του καλύπτει ένα μεγάλο κενό ιστορικής μνήμης και είναι η γραπτή απόδειξη του αγώνα των προσφύγων για επιβίωση. Οι τωρινοί κάτοικοι της Νέας Ερυθραίας, μα κι οι επόμενες γενιές θα βρουν στις σελίδες του σπανιότατα ή μοναδικά στοιχεία και ανεκτίμητης αξίας πληροφορίες για την ιστορία της πόλης μας και της ευρύτερης περιοχής, από τον Κοκκιναρά και το Τατόι ως το Διόνυσο και το Σπατατζίκι.

Τα στοιχεία αυτά έχουν αποδεικτική σημασία για την εγκατάσταση, το δυναμισμό και την τελική επιβίωση μιας μικρής ομάδας Ερυθραιωτών κυρίως, αλλά και Σμυρνιών προσφύγων (περίπου 360 οικογένειες), που ήρθαν «σαν τα τρελά πουλιά» στην περιοχή της Κηφισιάς. Η συλλογή πληροφοριών και αρχειακού υλικού για εκείνη την «ηρωική» εποχή της γένεσης της πόλης μας αποτελεί μεγάλο άθλο, ένα πνευματικό κατόρθωμα που προϋποθέτει επίμονη, επίμοχθη και πολυετή έρευνα εκ μέρους του καθηγητή Αχιλλέα Κοντοστάθη, ένα χρέος τιμής προς τους δημιουργούς της Νέας Ερυθραίας».

Βιογραφικά στοιχεία του Αχ. Κοντοστάθη 

Σε ηλικία 92 ετών, πλήρης ημερών, άφησε στις 17/9/2012 την αγαπημένη του Νέα Ερυθραία για να συναντήσει τους μικρασιάτες προγόνους του, ο καθηγητής Αχιλλέας Κοντοστάθης. Γεννήθηκε στο νότιο προάστιο της Σμύρνης Καραντίνα το 1922. Τα πρώτα χρόνια της προσφυγιάς ήταν άσχημα για την οικογένεια Κοντοστάθη, όπως για όλους τους Μικρασιάτες. Καλύτερη τύχη τούς περίμενε, όταν γύρω στα 1928 εγκαταστάθηκαν στο Καστρί, όπου ο πατέρας Κυριάκος βρήκε δουλειά στις βίλλες που χτίζονταν αθρόες στην περιοχή.

Φοίτησε στο Δημοτικό Σχολείο της Νέας Ερυθραίας και στο Γυμνάσιο Αμαρουσίου, το μόνο που υπήρχε πριν από τη δεκαετία του ’50 σε όλη τη Βόρεια Αττική. Ακολούθως σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Καθηγητής, με μεταπτυχιακά σε κλασσικές σπουδές και παιδαγωγικά στα Πανεπιστήμια Σινσινάτι του Οχάιο και Χάβαρντ της Βοστώνης, όπου έλαβε τον τίτλο του διδάκτορος, επί σειρά ετών φιλόλογος στο Κολλέγιο Αθηνών, σύμβουλος του υπουργείου Παιδείας επί Γεωργίου Παπανδρέου, μελετητής της ιστορίας της Νέας Ερυθραίας και των κατοίκων της. Συνταξιοδοτήθηκε το 1984, ύστερα από μια 25ετία διδασκαλίας στο Κολλέγιο Αθηνών.

Ενεργός πολίτης, συμμετείχε ποικιλοτρόπως στα κοινά της πόλης. Κατέγραψε μαρτυρίες προσφύγων από την ιωνική Ερυθραία και κατάρτισε το «Αρχείο Μνήμης της Ν. Ερυθραίας». Αρθρογραφούσε επί χρόνια στην τοπική εφημερίδα «Απόψεις στη Ν. Ερυθραία».

Μέλος της «Δημοκρατικής Συνεργασίας», εκ των ιδρυτών και πρόεδρος για μικρό διάστημα της «Πανερυθραϊκής Ενότητας», άσκησε σημαντική δραστηριότητα στα ζητήματα παιδείας και πολιτισμού, διετέλεσε μέλος του Δ.Σ. του Πνευματικού Κέντρου της πόλης και επιμελητής εκδόσεων του Κέντρου. Έχει επίσης συγγράψει πολλές εργασίες και άρθρα σχετικά με την εκπαίδευση, τα παιδαγωγικά και τη δημοτική ποίηση, τα περισσότερα των οποίων παραμένουν ακόμη ανέκδοτα.

 Ρεπορτάζ: Γιώργος Κανελλόπουλος από ww.amarysia.gr

Προηγούμενο άρθροΕβδομάδα Κυκλοφοριακής Αγωγής από το δήμο Κηφισιάς
Επόμενο άρθροΧουχουλής καλεί ταλέντα ακόμα και για την αντρική ομάδα

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.