Ο πρόεδρος της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης μιλάει για «διακομματικό σκάνδαλο» ΠΑΣΟΚ-ΝΔ σχετικά με τον περιφερειακό σχεδιασμό διαχείρισης αποβλήτων στην Αττική
Η Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης είναι Μη Κυβερνητική Οργάνωση που ιδρύθηκε από μια ομάδα ανθρώπων με ένα κοινό όραμα: την προστασία του περιβάλλοντος από την έως τότε αλόγιστη διαχείριση των αποβλήτων, των φυσικών πόρων, του νερού και της ενέργειας.
Από το 1990, μέσα από ποικίλες δράσεις προωθεί την πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση, την ανακύκλωση και γενικότερα τη βιώσιμη διαχείριση των αποβλήτων, των φυσικών πόρων, του νερού και της ενέργειας, καθώς και τη βιώσιμη ανάπτυξη σε τοπικό, εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.
Μαζί με άλλες περιβαλλοντικές οργανώσεις -το Δίκτυο Μεσόγειος SOS, την Greenpeace και το WWF Ελλάς- χαρακτηρίζουν την τεχνολογία της καύσης των απορριμμάτων, χωρίς διαλογή στην πηγή, που προωθεί σήμερα η κυβέρνηση, στο πλαίσιο του περιφερειακού σχεδιασμού διαχείρισης αποβλήτων και μέσω της υπογραφής προγραμματικής σύμβασης με τον ΕΣΔΚΝΑ, ως «έγκλημα κατά της Αττικής».
Ο πρόεδρός της, Φίλιππος Κιρκίτσος, αναλύει σήμερα στη «Ν.Ε.» ποια είναι η «ακριβή λύση» που επιλέχθηκε για τη διαχείριση των απορριμμάτων και εξηγεί την εναλλακτική πρόταση που αποκλείστηκε.
Γιατί χαρακτηρίζετε «έγκλημα κατά της Αττικής» τον περιφερειακό σχεδιασμό διαχείρισης αποβλήτων που υλοποιεί σήμερα η κυβέρνηση;
«Είναι πολύ μεγάλο έγκλημα και δεν το έχουμε καταλάβει, δυστυχώς. Ο περιφερειακός σχεδιασμός πάσχει από παντού. Είναι ένας σχεδιασμός που δεν λαμβάνει υπόψη του τη δυναμική της ανακύκλωσης και νέα τεχνολογικά δεδομένα που θα έπρεπε να τα ενσωματώσει, όπως είναι η οικιακή κομποστοποίηση, που θα μπορούσε να είναι ένα κομμάτι της λύσης, οι μηχανικοί κομποστοποιητές που μπορούν να τοποθετούνται σε στρατόπεδα, νοσοκομεία, ξενοδοχεία, χώρους, δηλαδή, μεγάλης παραγωγής οργανικών αποβλήτων, με πολύ χαμηλό κόστος. Δεν λαμβάνει υπόψη ότι μπορούμε να φτιάξουμε κι εμείς κέντρα ανακύκλωσης, όπως και σε όλη την Ευρώπη, πριν να φτάσουμε στην τελική διαχείριση. Ο περιφερειακός σχεδιασμός πάει κατευθείαν να διαχειριστεί τα απορρίμματα στο τέλος τους, χωρίς να δει τι μπορεί να γίνει ώστε αυτή η ποσότητα να μειωθεί. Όλη η φιλοσοφία του περιφερειακού σχεδιασμού που στηρίζεται στο να φτιάξουμε ΧΥΤΑ και τεράστιες φαραωνικές μονάδες, είναι λάθος. Η βιολογική ξήρανση των 700.000 τόνων που προτείνει στη Φυλή, δεν υπάρχει δεύτερη στην Ευρώπη. Υποτίθεται ότι πρέπει να πιάσουμε στόχους για την ανακύκλωση και για την κομποστοποίηση. Διαλογή στην πηγή δεν υπάρχει στον περιφερειακό σχεδιασμό».
– Το σημερινό σύστημα με τους μπλε κάδους είναι ικανό να πιάσει αυτούς τους στόχους της ανακύκλωσης; Επιπλέον, υπάρχουν καταγγελίες για αρκετούς δήμους ότι το περιεχόμενό της ανακύκλωσης καταλήγει στη χωματερή, οι οποίοι δήμοι με τη σειρά τους ισχυρίζονται ότι δεν υπάρχει καλή συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης?
«Όπου υπάρχουν μπλε κάδοι και λειτουργεί σε φυσιολογικές συνθήκες του σύστημα (δεν υπάρχουν απεργίες, δεν ρίχνονται άλλα απορρίμματα μέσα), είναι στην ευθύνη του δήμου να κάνει την αποκομιδή και να πάει το περιεχόμενο της ανακύκλωσης στα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ). Εφόσον πάνε εκεί, μετά έχουμε μόνο ένα ποσοστό υπολειμμάτων που πάνε στο ΧΥΤΑ. Αυτή τη στιγμή είναι πέντε τα ΚΔΑΥ στην Αττική και θεωρούνται επαρκή. Αν, μάλιστα, υιοθετηθεί η πρόταση που έχουμε κάνει οι οικολογικές οργανώσεις να μπει ξεχωριστός κάδος για το χαρτί, το οποίο αποτελεί το 80% του περιεχομένου των μπλε κάδων (το υπόλοιπο 20% είναι μέταλλα, πλαστικό, γυαλί), αυτή η ποσότητα θα πηγαίνει απευθείας στις χαρτοβιομηχανίες. Οπότε, απελευθερώνεται και χώρος και χρόνος για καλύτερη διαλογή στα ΚΔΑΥ και για πολύ λιγότερα υπολείμματα. Τα υπολείμματα της ανακύκλωσης που πηγαίνουν σήμερα στους ΧΥΤΑ υπολογίζονται σε 25% έως 40%. Εμείς λέμε ότι μπορούμε να τα φτάσουμε κάτω από 8%. Τα πάντα εξαρτώνται από τη διαλογή στην πηγή. Το σημερινό σύστημα ανακύκλωσης δεν το κρίνουμε επαρκές, διότι δεν έχει επεκταθεί σε όλη την Ελλάδα. Ακόμη και στους δήμους που έχει επεκταθεί, δεν καλύπτει τον πληθυσμό, όπως θα πρέπει με πυκνότητα κάδων, ενώ δεν έχει γίνει ενημέρωση του κόσμου, γι? αυτό και η εκτροπή στον μπλε κάδο φτάνει σήμερα στο 10% των ανακυκλώσιμων υλικών που θα μπορούσαν να δεχθούν. Άρα, έχουμε ένα άλλο 90% να εκτρέψουμε. Η τοπική αυτοδιοίκηση και η εταιρεία ανακύκλωσης θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους. Ιδιαίτερα η τοπική αυτοδιοίκηση, η οποία πραγματικά αδρανεί χαρακτηριστικά».
– Ο περιφερειακός σχεδιασμός που υλοποιείται σήμερα, ποιους στόχους εξυπηρετεί;
«Ο περιφερειακός σχεδιασμός αφήνει το σύστημα των μπλε κάδων απ? έξω, δεν το λαμβάνει καθόλου υπόψη του, το αντιμετωπίζει ως ??αναγκαίο κακό?? και σίγουρα δεν προσπαθεί να το βελτιώσει. Πηγαίνει κατ? ευθείαν στο θέμα πού θα φτιαχτούν ΧΥΤΑ και πού μεγάλες μονάδες τελικής διαχείρισης σύμμεικτων απορριμμάτων. Κι εδώ είναι το σημείο-κλειδί. Εφόσον, λοιπόν, δεν κάνουμε πρόληψη, ανακύκλωση κ.λπ., πάμε μόνο για τελικές μονάδες. Ποιες είναι αυτές; Ο περιφερειακός σχεδιασμός δεν προέβλεπε τι μονάδες θα είναι αυτές. Γι? αυτό το σκοπό, ο κάθε ΦΟΣΔΑ -ο αντίστοιχος ΕΣΔΚΝΑ της Αττικής- έκανε μια μελέτη για να επιλέξει ποια τεχνολογία θα αξιοποιήσει. Θα μπορούσε να είναι βιοξήρανση, καύση, όπως και μηχανική ανακύκλωση ή κομποστοποίηση. Τι έκανε ο ΕΣΔΚΝΑ, λοιπόν; Ανέθεσε μια μελέτη σε κάποιους ??βαρβάτους?? μελετητές, πολύ καλούς, υποτίθεται, για να επιλέξουν τεχνολογίες. Αυτοί οι μελετητές εξέτασαν πέντε σενάρια στην Αττική και όλα περιείχαν θερμική επεξεργασία, που σημαίνει βιοξήρανση κι έπειτα αναγκαστικά, καύση, χωρίς διαλογή στην πηγή, σύμμεικτων απορριμμάτων. Από τα πέντε αυτά ακριβά σενάρια, επέλεξαν το πιο ακριβό. Το υιοθέτησε αμέσως ο ΕΣΔΚΝΑ με ??εκτελεστή?? τον πρόεδρό του Νίκο Χιωτάκη. Έπειτα, ήρθε το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, που προεκλογικά έβλεπε πολύ συμπαθητικά και θετικά τις προτάσεις μας. Μάλιστα, μάς έλεγαν ότι θα τις υιοθετήσουν, όπως και η υπουργός Περιβάλλοντος, Τίνα Μπιρμπίλη, προσωπικά. Μάλιστα, είχαν αναρτηθεί οι προτάσεις των οικολογικών οργανώσεων στην ιστοσελίδα του σημερινού πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου ως παραδεκτή στρατηγική για τα απορρίμματα. Μετεκλογικά γύρισαν όλα και πλέον υιοθετήθηκε το σχέδιο ΕΣΔΚΝΑ, το οποίο προωθείται μέσω των Ραγκούση, Πάγκαλου και Μπιρμπίλη στη διυπουργική επιτροπή».
– Τι άλλο θα μπορούσε να πράξει ο ΕΣΔΚΝΑ με βάση τις μελέτες που είχε στα χέρια του;
«Δεν επέλεξε ο μελετητής τα σενάρια, ο ΕΣΔΚΝΑ τα υπέδειξε στο μελετητή, απ? ό,τι φαίνεται. Δεν μπορώ να φανταστώ ότι αυτά τα μεγάλα μελετητικά γραφεία δεν γνώριζαν το αυτονόητο που λέμε εμείς, δηλαδή, το σενάριο διαλογής στην πηγή για τα οργανικά απορρίμματα. Δεν εξετάστηκε καν αυτό το σενάριο, δεν είναι ότι δεν το επέλεξαν. Άρα, υπάρχει μια συντεχνία και μια συμπαιγνία εδώ, που αποσκοπεί να πάμε στη λύση, η οποία προωθείται, αυτή των σύμμεικτων απορριμμάτων, που είναι και η πιο ακριβή».
– Εκτός των επιπτώσεων στο περιβάλλον και τους κινδύνους για τη δημόσια υγεία που ενέχει και όλοι καταλαβαίνουμε, τι σημαίνει σε οικονομικούς όρους το συγκεκριμένο σενάριο;
«Έχουμε κοστολογήσει το δικό μας σενάριο, όπως και το σενάριο του ΕΣΔΚΝΑ. Το δικό μας σενάριο για την Αττική με διαλογή στην πηγή, πρόληψη, ανακύκλωση και μονάδες κομποστοποίησης, όλα κοστολογημένα, όπως και η ενημέρωση που πρέπει να γίνει, είναι της τάξεως των 180 εκατ. ευρώ και κάτω, περίπου 70 ευρώ ανά τόνο. Με το σχέδιο του ΕΣΔΚΝΑ και του υπουργείου Εσωτερικών πάμε στα 180 ευρώ ανά τόνο, τουλάχιστον, με πάνω από 1 δισ. ευρώ συνολικές επενδύσεις που θα πρέπει να γίνουν, το οποίο ποσό πιθανά να μην πληρώνεται όλο στη Φυλή, αλλά ένα μέρος του μέσω της επιδότησης ΑΠΕ από το λογαριασμό της ΔΕΗ, θα επιβαρύνει όλους τους Έλληνες. Αν καταφέρουν να κάνουν εργοστάσιο καύσης, θα παίρνουν επιδότηση. Αν επέλεγαν τη δική μας πρόταση, βέβαια, δεν θα χρειάζονταν και οι ΧΥΤΑ Γραμματικού και Κερατέας, διότι μειώνονται τόσο πολύ τα απορρίμματα στην πηγή. Μάλιστα, είχαμε προτείνει να γίνουν δυο μεγάλες μονάδες κομποστοποίησης σε Γραμματικό και Κερατέα. Με αυτόν τον τρόπο θα ανακουφιζόταν ουσιαστικά και η Φυλή».
– Η αιρετή Περιφέρεια Αττικής, ως το μόνο αρμόδιο όργανο για τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων, δεν θα έπρεπε να πάρει θέση στο όλο ζήτημα που έχει δημιουργηθεί;
«Πάρα πολύς κόσμος μέσα από την Περιφέρεια Αττικής γνωρίζει αυτά που λέμε και καταλαβαίνει ότι έχουμε δίκιο. Δεν μπορεί, όμως, να δεσμευτεί επίσημα, διότι πολιτικά το ΠΑΣΟΚ δεν έχει λάβει επίσημα θέση, αλλά αφήνει δήθεν το θέμα στην αυτοδιοίκηση, ενώ η ΝΔ είναι πίσω απ? όλα και αυτή. Υπάρχει ένα διακομματικό σκάνδαλο που κρύβεται και γι? αυτό και δεν μιλούν. Ο περιφερειάρχης Γιάννης Σγουρός ήθελε ??να βγάλει την ουρά του απ? έξω?? και ακριβώς συναίνεσε, ώστε απευθείας ο ΕΣΔΚΝΑ να αναθέσει την προκήρυξη των έργων, όχι ως όφειλε στην εκλεγμένη Περιφέρεια Αττικής, αλλά στη διορισμένη αποκεντρωμένη διοίκηση Αττικής. Με λίγα λόγια στο κράτος. ??Ξεπουλιέται?? τώρα η ιστορία και αντί να αναλάβει ενεργό ρόλο η εκλεγμένη και αναβαθμισμένη από την κάλπη Περιφέρεια Αττικής, δεν λέει κουβέντα και προχωράμε με αυτόν τον τρόπο. Όσοι πουλάνε τις ακριβές τεχνολογίες είναι οι μόνοι που θα ωφεληθούν για 25 χρόνια. Όποιοι πάρουν τα έργα θα είναι ελάχιστοι μεγαλοεργολάβοι».
– Βλέπετε να περνά και η λειτουργία των εργοστασίων σε αυτούς, παρά τα όσα αντίθετα προβλέπει η προγραμματική σύμβαση;
«Όταν το κράτος δεν μπορεί να διαθέσει για την Αττική ούτε 200 εκατ. ευρώ και οι επενδύσεις θα πρέπει να είναι της τάξης του 1 δισ. ευρώ, ποιος θα βάλει τη διαφορά; Ο ιδιώτης. Θα πάμε σε μέθοδο ΣΔΙΤ, παραχώρησης κ.λπ. Όταν ο ιδιώτης βάλει 700 εκατ. ευρώ, λογικό είναι να διασφαλίσει τη διαχείριση για 25 χρόνια, αλλιώς δεν θα συμμετάσχει. Είναι αυτονόητο ότι οι ακριβές λύσεις θα επιφέρουν την ιδιωτικοποίηση, η οποία δεν είναι κατ? ανάγκη κακή, αλλά έχουμε και άλλη επιλογή, πολύ πιο φθηνή».
– Υπό τις παρούσες συνθήκες με τα ασφυκτικά χρονικά περιθώρια και υπό την απειλή κυρώσεων από την Ε.Ε., τι προτείνετε να γίνει;
«Αν υπήρχε η πολιτική βούληση, θα χάναμε μόνο το κόστος από την Ε.Ε., που θα παίρναμε για το ΧΥΤΑ και θα μπορούσαμε να το γυρίσουμε στη διαλογή στην πηγή των οργανικών απορριμμάτων, να επιλέξουμε ως τεχνολογία την αερόβια κομποστοποίηση, που είναι πολύ πιο οικονομική και να αφήσουμε τους διαγωνισμούς ανοιχτούς και σε αυτήν τη μέθοδο. Γιατί δεν την επιτρέπουν, παρά μόνο για μονάδες σύμμεικτων απορριμμάτων; Όσον αφορά τα περί πρόληψης, ανακύκλωσης κ.λπ., μπορεί να τα προωθήσει η κυβέρνηση, εφόσον τα θέλει».
