«Είναι φυσικό άμα οι θεοί το θέλουν, οι θνητοί να σφάλουν» Ευριπίδης «Ιππόλυτος»
Πάρα πολλά τα αφιερώματα, οι τιμητικές εκδηλώσεις λόγου και μουσικής στον Γιάννη Ρίτσο για τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου ποιητή. Η εμπειρία, η ενημέρωση, η πνευματική συγκρότηση του κοινού είναι καθοριστικές για την επιλογή. Θα αναφέρω, με τη ματιά του θεατή, για τη σκηνική προσέγγιση κάποιων έργων του -ποίηση, μονόλογοι, πεζογραφία- στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, μακριά από τις πολύπλοκες αναλύσεις των κριτικών.
Γιάννη Ρίτσου ΦΑΙΔΡΑ. Αφιερωμένη στον Γιάννη Τσαρούχη είναι ο προτελευταίος μονόλογος της Τέταρτης Διάστασης (1956-1972).
Παρουσιάστηκε τον Ιούνιο στο θέατρο Πειραιώς 260, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Λιγνάδη. Φαίδρα η Καριοφυλλιά Καραμπέτη, Ιππόλυτος ο Άρης Παπαδημητρίου. Ήταν μια δύσκολη παράσταση. Η Καραμπέτη έκανε μια υπερπροσπάθεια, από τις καλύτερες στιγμές της καριέρας της. Απέδωσε αυτόν το μονόλογο-ποταμό καταπληκτικά. Η Φαίδρα, αγαπημένη μυθολογική ηρωίδα, κατ εξοχήν ερωτική μορφή, από τον Ευριπίδη (Ιππόλυτος), στον Σενέκα, τον Ρακίνα, στον Γιάννη Ρίτσο.
Ο Ρίτσος παρουσιάζει αρκετά νέα τη Φαίδρα, να διακατέχεται από ένα ασίγαστο ερωτικό πάθος για το νεαρό Ιππόλυτο, γιο του άνδρα της, Θησέα. Ένα πάθος τραγικό, κεραυνοβόλο, θανατηφόρο. Το εξομολογείται με θάρρος στον ίδιο, ο οποίος με την εκκωφαντική σιωπή του δηλώνει την απόρριψη, την αποδοκιμασία, την αποστροφή του. Αυτή επιμένει, διεκδικεί την ερωτική πλήρωση. Στη μάταιη λαχτάρα της, εύχεται ως μοναδική λύτρωση το θάνατο -θάνατος και έρωτας- αλλά και την εκδίκηση. Ο Ιππόλυτος, όμως, είναι ταγμένος στην Άρτεμη, που συμβολίζει την αγνότητα – σύγκρουση σώματος και πνεύματος. Υπάρχει κάθαρση;
Υ.Γ.
Το 2007 έπειτα από πρόσκλησή μου η Έρη Ρίτσου, η αγαπημένη μοναχοκόρη του και καλή συγγραφέας, ήρθε στη Νέα Ερυθραία για την παρουσίαση του βιβλίου της «Μυστικά και Αποκαλύψεις», ακολούθησε ενδιαφέρουσα συζήτηση για το βιβλίο αλλά και για το έργο του Γιάννη Ρίτσου. Η εκδήλωση έκλεισε με μουσική του Μίκη Θεοδωράκη σε ποίηση του Γιάννη Ρίτσου από τον Επιτάφιο και τη Ρωμιοσύνη, με τον Δημήτρη Κίκλη στο πιάνο και ερμηνεία από την υψίφωνο Μαργαρίτα Γκινοσάτη.
« Την αγιότητα πριν απ την αμαρτία δεν την πιστεύω ανημπόρια τη λέω, δειλία τη λέω τ αφιερώματα στους θεούς: προσχήματα για ν αποφύγουμε τη δοκιμασία αόρατοι οι θεοί δε δίνουν αποδείξεις πιθανόν αυτό να ζητάμε, όχι την ίδια την αγιότητα, έναν ίσκιο μονάχα να κρυφτούμε. Το ξέρω: μονάχος σου αγαπιέσαι όταν βρεθείς μονάχος μπροστά στον καθρέφτη ».
