Στις 29 Ιουνίου εγκαινιάστηκε στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών (ΒΧΜ, οδός Βασιλίσσης Σοφίας 22) έκθεση με τίτλο «Άνθρωποι και εικόνες Κειμήλια προσφύγων», που ανιχνεύει τους δεσμούς ανάμεσα στα αντικείμενα και τους ανθρώπους, μιας και τα κειμήλια συνδέουν την παλιά με τη νέα ζωή των Μικρασιατών και Θρακιωτών προσφύγων.
Τα μικρασιατικά κειμήλια, ανεξάρτητα από τη σημερινή τους χρήση (εκθέματα μουσείων, λατρευτικά αντικείμενα και ιερά σκεύη, οικογενειακά ενθύμια κλπ.), λειτουργούν ακόμη ως ισχυρά σύμβολα μνήμης και ταυτότητας που μας συνδέουν με τις χαμένες πατρίδες της Ανατολής.
Το ταξίδι τους ξεκινά από τους διωγμούς του 1914-1918 και του 1921-1922 και ολοκληρώνεται με την ανταλλαγή των ελληνοτουρκικών πληθυσμών το 1924-1925, όταν εκατοντάδες κιβώτια με πολύτιμα κειμήλια από τις ρημαγμένες πλέον ρωμέικες κοινότητες της Μικρασίας και της Ανατ. Θράκης συγκεντρώθηκαν για φύλαξη στο Βυζαντινό και άλλα μουσεία της Αθήνας. Στο πέρασμα των χρόνων, τα περισσότερα από αυτά τα κειμήλια επιστράφηκαν στις προσφυγικές κοινότητες, όπου ανήκαν. Παρέμειναν όμως στο ΒΧΜ καμιά διακοσαριά αντικείμενα, κυρίως από την Ανατ. Θράκη, τον Πόντο, την Καππαδοκία και το εσωτερικό της Μικρασίας (εικόνες, σκεύη, άμφια, χειρόγραφα, βιβλία κλπ.), τα οποία αποτελούν τη Συλλογή Προσφυγικών Κειμηλίων του ΒΧΜ, γιατί αναγνωρίστηκε η τεράστια πολιτισμική, αλλά και καλλιτεχνική αξία τους, όπως π.χ. εκείνη η μοναδική ψηφιδωτή Παναγιά του 13ου αι. από την Τρίγλια της Βιθυνίας, που ξεπερνά σε τρυφερότητα, κάλλος κι αισθητική τελειότητα κάθε άλλη παρόμοια εικόνα.
Εκτός από αυτά, στην έκθεση παρουσιάζονται κειμήλια από διάφορα άλλα μουσεία (Μπενάκη, Πολεμικό, ΚΕΜΙΠΟ, Ραφήνας, Ν. Φιλαδέλφειας), από ναούς της Ν. Ιωνίας, από αρχεία κι επιστημονικά ιδρύματα (Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών, Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, Αρχείο ΕΡΤ, Κέντρο Ιστορίας Δήμου Θεσ/νίκης, Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού), από σωματεία και συλλόγους (Σινασιτών, Τριγλιανών, Επιτροπή Ποντιακών Μελετών).
Εκτίθενται επίσης συγκινητικά ιδιωτικά ενθυμήματα, οικογενειακά κειμήλια και εικόνες, ασήμαντης τέχνης κι αξίας, που όμως κουβαλούν την προσωπική ιστορία του ιδιοκτήτη τους, σπαράγματα και παρτάλια μιας άλλης, ευτυχισμένης ζωής, όπως οι εικόνες-εφέστιοι θεοί από βουρλιώτικα σπιτικά εικονοστάσια και δυο χαρτένιες εικόνες από το αλατσατιανό μοναστήρι τ Άη-Νικόλα.
Τα κειμήλια αυτά μαζί με έγγραφα, φωτογραφίες, μαρτυρίες προσφύγων, χάρτες (ανακριβείς και με πολλά λάθη, δυστυχώς) και οπτικοακουστικά εκθέματα συνθέτουν το περιβάλλον της έκθεσης.
Η διάρθρωση της έκθεσης ξεκινά με βάση τη Συλλογή Προσφυγικών Κειμηλίων, απλώνεται στις μικρασιατικές και θρακικές κοινότητες, με την υψηλή οικονομική, πνευματική και κοινωνική ανάπτυξη, επικεντρώνεται στη λατρεία, περνά από την Καταστροφή και καταλήγει στη μνήμη των νεοτέρων χρόνων που σηματοδοτεί, εκτός από την αυτογνωσία, και τη συλλογική ταυτότητα.
Η έκθεση θα παραμείνει ανοιχτή έως την 31η Αυγούστου 2009.
Ώρες λειτουργίας του ΒΧΜ: Δευτέρα 13.30 20.00 και Τρίτη-Κυριακή 8.00 20.00.
Όσοι πιστοί σπεύσατε!
