Στη διάρκεια των προσφάτων εορτών, διαπίστωσα ότι ο ελεύθερος χρόνος μου ήταν περισσότερος από όσο είχα προβλέψει. Ήταν, δηλαδή μια ευχάριστη έκπληξη που συμμερίζονται μόνον όσοι εργάζονται καθημερινά.
Είχα λοιπόν έτσι την ευκαιρία να αναζητήσω ένα καταχωνιασμένο μεγάλο χαρτοκιβώτιο όπου είχα φυλάξει (συνεπής ρακοσυλλέκτης) σημειώσεις, κείμενα, προσχέδια κειμένων και δεκάδες ψαλιδισμένα αποκόμματα εφημερίδων , περιοδικών (κυρίως κριτικές) και πολλές επίσης ατάκτως εριμμένες κασέτες από τις ραδιοφωνικές θεατρικές εκπομπές του Αχιλλέα Μαμάκη.
Μέσα στο χαρτομάνι που συγκέντρωνα μανιακά, ανακάλυψα και ένα φάκελο με την ένδειξη:
63 Προγράμματα θεατρικών παραστάσεων (που είδα) 1965-1981.
Όλα τα προγράμματα ήταν ταξινομημένα με φιλολογική(!) σχολαστικότητα, κατά χρονολογική σειρά και κατά θεατρικό είδος. Σε κάποια προγράμματα είχα συνημμένες τις εντυπώσεις μου ( σχόλια και απόπειρες κριτικής ) καταγεγραμμένες με καλλιγραφία (ασυνήθιστη για γιατρό) και με πολύ συναίσθημα διατυπωμένες
Κάθε παράσταση που είχα απολαύσει ήταν τότε, για μένα τουλάχιστον, μια μεγάλη πολυτέλεια, καθώς αντιπροσώπευε θυσία σε χρήμα και χρόνο γιατί πράγματι, εκείνα τα χρόνια ήταν στενόχωρα και δύσκολα.
Το άθλημα του «συλλέκτη» προγραμμάτων το σταμάτησα όταν έμπλεξα για καλά στα γρανάζια της ιατρικής. Ωστόσο, δεν έπαψα να παρακολουθώ θέατρο κυρίως για να απολαμβάνω την αδιαπραγμάτευτη γοητεία του, αλλά επίσης και σαν ευκαιρία για μια πνευματική άσκηση.
Χωρίς να το επιδιώξω έγινα ένας φανατικός θεατρόφιλος, με χτύπησε δηλαδή μια «πετριά» που τελικά με οδήγησε στην ανάγκη (απόπειρα) της θεατρικής γραφής. Έγραφα και έσβηνα, έγραφα και έσβηνα ακατάπαυτα υπηρετώντας μια ακαθόριστη εσωτερική ανάγκη χωρίς να τολμήσω να φανερώσω τα πονήματα μου σε κάποιον αρμόδιο. Μου αρκούσε που έγραφα.
Κάποτε, με ανακάλυψε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Λαϊκού Θεάτρου της Ν. Ερυθραίας και «φανέρωσε» ένα έργο μου. Το δίδαξε αποτελεσματικά με γνώση με στοργή και είχε μεγάλη ανταπόκριση (καθώς λένε) στο κοινό. Ήταν ένα γεγονός που με χαροποίησε ιδιαίτερα.
Το μεγάλο όμως θεατρικό σχολείο ήταν οι εκπομπές θεάτρου κάθε Τετάρτη και Κυριακή από την τότε ΕΙΡ. Σχεδόν όλες τις έχω μαγνητοφωνημένες, με ευλάβεια φυλαγμένες και πάντα ανατρέχω σε αυτές. Οι κασέτες, όμως, αυτές με κακόμαθαν γιατί έγινα ένας απαιτητικός λάτρης της ορθοφωνίας.
Όταν ακούς π.χ. Κυβέλη, Τζόγια, Χατζίκο. Κατράκη. Χορν. Μινωτή, Βόκοβιτς, Καζάκο, Κωτσόπουλο, Συνοδινού, Φυσσούν, Βεργή, Ληναίο, Πάλλη. Κουνελάκη, Καλλέργη και τόσους άλλους ισάξιους, πώς να μην είσαι κακομαθημένος. Αθάνατες σχολές Ροντήρη, Μινωτή και Κουν!! Ονόματα διαπρεπή που έδρασαν δημιουργικά, με σεμνότητα, αυτογνωσία και καθόρισαν την τύχη του ελληνικού θεάτρου.
Με αυτή την ελάχιστη «θητεία» δεν απόκτησα φυσικά τη γνώση του ειδικού στα περί θεάτρου (πως άλλωστε;). Αναγνωρίζω όμως στον εαυτό μου την ιδιότητα του καλού θεατή.
Επανέρχομαι, όμως, στο φάκελο με τα φυλαγμένα προγράμματα των θεατρικών παραστάσεων.
Τα ξεφύλλισα με συγκίνηση και νοσταλγία. Μπροστά μου πέρασαν και ζωντάνεψαν παραστάσεις ανεπανάληπτες.
Τι να πρωτοθυμηθώ! Την Τρελή του Σαγιό με την Παξινού και το Μινωτή; Την Πόρνη που σέβεται με τη Νικηφοράκη και το Βασταρδή; Την Πόλη της Λούλας Αναγνωστάκη στο Θέατρο Τέχνης; Το Έγκλημα και τιμωρία με τον Αλεξανδράκη;
Τις Ευτυχισμένες μέρες του Μπέκετ με τη Χριστίνα Τσίγκου και το Στ. Χριστοφίδη; Και πόσες ακόμη άλλες παραστάσεις!!
Το ενδιαφέρον μου, όμως, εστιάσθηκε στο πρόγραμμα του έργου « Μιας πεντάρας νιάτα» των Γιαλαμά και Πρεντετέρη με τους Στέφανο Ληναίο, Χριστίνα Σύλβα και Ανδρέα Μπάρκουλη. Μια παράσταση με έξυπνους διάλογους και πολλά κωμικά απρόοπτα. Ένα φτωχό νιόπαντρο ζευγάρι παλεύει να στήσει το σπιτικό του. Ο μισθός όμως εκείνου δεν αρκεί να τα βγάλουν πέρα. Παλεύουν, αγωνίζονται και τελικά θα τα καταφέρουν. Τα καταφέρνουν γιατί υπάρχει ελπίδα, μια ελπίδα που συντηρεί τον έρωτα και την απαντοχή για καλύτερες μέρες.
Αυτόματα, δούλεψε μέσα μου ένας επώδυνος συνειρμός με αφορμή τα πρόσφατα βίαια γεγονότα στην Αθήνα (και σε άλλες πόλεις).
Οι σημερινοί νέοι ελπίζουν; Η απάντηση είναι προφανώς όχι. Που να στηρίξουν την ελπίδα άλλωστε όταν συστηματικά :
Επιβραβεύεται η ανικανότητα.
Κυριαρχεί η ατιμωρησία.
Το εκπαιδευτικό σύστημα είναι απαράδεκτο έως κανιβαλικό και κυρίως χωρίς αντίκρισμα.
Τα σκάνδαλα πλεονάζουν.
Η Εκκλησία βρίσκεται σε παρακμή.
Η διαφθορά σε ακμή
Δεσπόζει η εκμετάλλευση του φυσικού περιβάλλοντος
Η ανεργία παίρνει απειλητικές διαστάσεις.
Δηλαδή όταν λειτουργούν όλες εκείνες οι προϋποθέσεις που συντηρούν το άνυδρο μέλλον της σημερινής νεολαίας. Ίσως έτσι εξηγείται γιατί ο άδικος θάνατος ενός παιδιού πήρε στο μυαλό των συνομηλίκων του μια διάσταση ανατρεπτική που κατέληξε σε εκδικητική μανία.
Κατά τον Στέλιο Ράμφο η φωτιά που άπλωσε στην Αθήνα ήταν καταστροφική και σωτήρια.
Υπ αυτή την έννοια, ίσως ,υπάρχει ελπίς. Τελειώνοντας δεν θα αποφύγω τον
πειρασμό να παραθέσω αυτούσιο ένα ποίημα του θεατρικού συγγραφέα Γ. Σκούρτη
(πράγματι επίκαιρο) χωρίς τη συγκατάθεση του
Ω, Εξάρχεια…
Πλατεία του κόκκινου μεσημεριού
Και πλατεία της απελπισμένης νύχτας
Πλατεία των παιδιών
Και πλατεία της έρημης μνήμης
Πλατεία χτυπημένη από ροχάλες φοιτητών
Και πλατεία των αδέσποτων σκύλων
Πλατεία της φωτιάς που ζεσταίνει
Και πλατεία της υλικής φτώχιας και της ψυχικής ευφορίας
Πλατεία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και πλατεία της μεθυσμένης ηδονής Πλατεία της επανάστασης και πλατεία της μοναξιάς
Πλατεία της εξεγερμένης συνείδησης και πλατεία των ωραίων κοριτσιών που ταξιδεύουν
Πλατεία των ωραίων αγοριών με τα τσακισμένα Μάτια Και πλατεία των χαμένων οραμάτων
Πλατεία των ονείρων μιας ατέλειωτης νύχτας
Ω, Εξάρχεια… πλατεία της καρδιάς που χτυπάει και πλατεία του διαλογισμού της γροθιάς
Ω, πλατεία… (και κάθε πλατεία)… περιφρούρησε την καθαρότητα των βημάτων σου
Εξόρυξε από τους οφθαλμούς σου τα ανοίκεια βλέμματα
Ω, πλατεία , φυλάξου από τους Δαναούς.
Ω, Εξάρχεια… (και κάθε πλατεία)…φυλάξου από τους εξαχρείους.
Ω, πλατεία, δέξου στην αγκαλιά σου τα παιδιά της Εξουσίας
Είναι δικά σου παιδιά
Ω, Εξάρχεια…μεγάλη ανάσα!
Ω, μεγαλειώδεις πλατείες της Ελλάδας των νέων και των παλιών Αύριο όλα θα είναι καλύτερα
Από τη δική σας οδύνη.
Υ.Γ. Προσέξτε όμως: και η Εξουσία από σας παίρνει δύναμη.
