της Ελευθερίας Ρούσσου
Άνοιξαν οι φετινές εκδηλώσεις μνήμης «Αλλοτινές Πατρίδες» σε μια φορτισμένη συναισθηματικά βραδιά την Κυριακή 7 Σεπτεμβρίου, στη μνήμη του άξιου συμπολίτη μας, του μεγάλου απόντα, Νίκου Μουστάκη. O Κωστής Παλαμάς έγραφε στο «τραγούδι των προσφύγων» το Νοέμβρη του 1922:
Η Ελλάδα μια ακομμάτιαστη και αμέτρητη μητέρα.
Μια των Ελλήνων η ψυχή.
Όχι! Μακριά και η απελπισιά, μακριά και οργή και θρήνος.
Στο μαύρο απάνου Γολγοθά των εθνικών καημών
Θείε Άγγελε του τραγουδιού,
Βόηθα να ανθίσει ο κρίνος των Ευαγγελισμών.
Παιδί του μαύρου γολγοθά, των εθνικών καημών ο δικός μας υπέροχος άνθρωπος, ο Νίκος Μουστάκης. Παιδί του ξεριζωμού, θύμα από τα πρώτα χρόνια της ζωής του μεγαλύτερου διωγμού πληθυσμών στην ιστορία. Ο Νίκος Μουστάκης ρίζωσε και στέριωσε με την οικογένειά του στη Νέα Ερυθραία και μαζί με όλους, βίωσε έτσι από μικρός το πένθος του κόσμου. Χρόνια γεμάτα δυσκολίες. Στη Νέα Ερυθραία βρίσκονται και τα πρώτα ερεθίσματα για την τέχνη, δηλαδή τη ζωγραφική, την ποίηση, τη συγγραφή, το θέατρο. Πολύπλευρο ταλέντο.
Δούλευε, έγραφε, ζωγράφιζε ασταμάτητα αλλά και αγωνιζόταν για ένα καλύτερο και πιο δίκαιο κόσμο, έχοντας στην ψυχή του το δράμα των προσφύγων και τις αλησμόνητες πατρίδες της Μικράς Ασίας. Η Νέα Ερυθραία ήταν η άλλη όψη των ονείρων του. Ήταν η συνειδητοποίηση της τραγικής μοίρας της γενιάς του. Γι αυτό όταν την άνοιξη σταμάτησε να χτυπάει στα 88 χρόνια η καρδιά του δικού μας Νίκου Μουστάκη, η Ν. Ερυθραία τον θρήνησε, θρήνησε με το χαμό του το τέλος μιας εποχής, που τώρα, μαζί με την απώλεια του άλλου μεγάλου παιδιού της, του Φώτη Βαρδαξή, συμπληρώθηκε, τέλος εποχής.
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Πνευματικού Κέντρου τιμώντας τον αξιόλογο άνθρωπο, τον αυθεντικό, τον γνήσιο καλλιτέχνη, τον καλό οικογενειάρχη, τον γελαστό, καλοσυνάτο Νίκο Μουστάκη αφιέρωσε όλες τις φετινές εκδηλώσεις για τις αλλοτινές πατρίδες στη μνήμη του. Οργάνωσε την εκδήλωση, συμβάλλοντας -όσο είναι δυνατό- στην πιο άρτια προσέγγιση του έργου του, συμμετέχοντας στη διατήρηση και διάδοση των αυθεντικών λαογραφικών έργων, στις νεότερες γενιές.
Εκεί, στη γειτονιά των αγγέλων, θα χαμογελάτε αγαπητέ μας Νίκο Μουστάκη. Δεν προλάβαμε, δεν καταφέραμε να πραγματοποιήσουμε την εκδήλωση που είχατε ονειρευτεί και οργανώναμε μαζί, όσο ήσασταν στη ζωή. (Νόμιζα πως ο θάνατος ήταν κάτι πολύ μακρινό). Επιθυμούσατε να γιορτάσετε τα 60 χρόνια ευτυχισμένης, αρμονικής πορείας με την αγαπημένη σύντροφο της ζωής σας, στη διάρκεια μιας τιμητικής βραδιάς από το Πνευματικό κέντρο. Ήσασταν πολύ χαρούμενος και την προετοιμάζατε. Μου διαβάζατε ποιήματα, στίχους πολλούς, στίχους ψυχής που είχατε γράψει. Πολλοί ήταν αφιερωμένοι στην πιστή σύντροφό σας. Σχεδιάζαμε μαζί, αλλά δυστυχώς, δεν πραγματοποιήθηκε αυτή η εκδήλωση, όπως και άλλα. Δεν προλάβαμε. Προσωπικά αισθάνομαι πολύ άσχημα. Το εξομολογούμαι για μια ακόμη φορά.
Απόψε τιμάμε τον εξαιρετικό άνθρωπο, τον οικογενειάρχη, τον αυθεντικό καλλιτέχνη έστω και μετά το θάνατό του. Θα μιλήσουν συμπολίτες μας που τον έζησαν και τον εκτίμησαν πολύ. Και ο Νίκος Μουστάκης θα είναι εδώ κοντά μας να χαίρεται μαζί μας.
Εμείς ως διοικητικό συμβούλιο του Πνευματικού κέντρου υποσχόμαστε μαζί με την οικογένειά του και τους φορείς, να φροντίσουμε το έργο του, που μας άφησε παντοτινή κληρονομιά.
Με λίγους στίχους του Γιάννη Ρίτσου θα τον αποχαιρετήσουμε.
Τώρα, Νίκο Μουστάκη, καλό βράδυ.
Όπως πέρασες γαλήνιος την πύλη του θανάτου, αφήνεις πίσω σου, κληρονομιά του ανθρώπου, το ευγενικό, βαθύ χαμόγελό σου. Λοιπόν, Νίκο Μουστάκη, καλό βράδυ.
Μπροστά σε τούτο το χαμόγελο θάνατος δεν υπάρχει.
