Άρθρο του Νίκου Κοζώνη, βιολόγου
«Σε πείσμα της ικανότητας του ανθρώπου να καταπολεμήσει τις πυρκαγιές με τα πιο σύγχρονα συστήματα από έδαφος και αέρα, καθώς και με τους καλύτερα εκπαιδευμένους πυροσβέστες του κόσμου, φαίνεται βέβαιο ότι οι φωτιές δεν θα σταματήσουν». Η πρόβλεψη αυτή γράφτηκε μέσα στα χρόνια της δεκαετίας του 60 από τον καθηγητή Μπίσγουελ του Παν/μίου Μπέρκλεϊ των Η.Π.Α. Ας «μεταφερθούμε» τώρα στο 2001 για να διαβάσουμε απόσπασμα έκθεσης του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων (F.A.O): « οι επαναλαμβανόμενες πυρκαγιές είναι τμήμα των φυσικών οικοσυστημάτων, όπως είναι η βροχή, το χιόνι ή η θερμοκρασία. Πληροφορίες για επαναλαμβανόμενες φωτιές έχουν βρεθεί πολλές από το απώτατο παρελθόν σε γεωλογικές αποθέσεις».
Δυστυχώς οι δασικές πυρκαγιές έχουν από καιρό «μάθει να ζουν» όχι μόνο με την διαχρονικότητα αλλά και με την παγκοσμιοποίηση! Στη Νότια Αφρική, στην Καλιφόρνια και σε άλλες περιοχές των Η.Π.Α., στην Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Τουρκία και «φυσικά» στην Ελλάδα, Χιλή και σε τμήματα της Αυστραλίας οι φωτιές είναι παράγοντας που «μπαίνει» στη λειτουργία των μεσογειακού τύπου οικοσυστημάτων. Στην Ελλάδα τα οικοσυστήματα αυτά κυριαρχούν και βρίσκονται μέχρι το υψόμετρο των 500 μέτρων. Η αλήθεια είναι ότι τα περισσότερα φυτά της χώρας μας «ξέρουν» από πυρκαγιές! Αυτό πάει να πει ότι έχουν δυο βασικούς τρόπους προσαρμογών για να «αναστηθούν» μετά τη φωτιά. Στη «λίστα» του πρώτου τρόπου υπάρχουν τα φυτά που «ξαναγυρίζουν» ενεργοποιώντας τη φύτρωση των σπερμάτων τους. Στην κατηγορία του δεύτερου περιλαμβάνονται αυτά που κρατούν τις ρίζες τους άκαυτες, ακόμα και αν καεί το υπέργειο τμήμα τους. Ποιά είναι τα φυτά αυτά; Το πουρνάρι, η δάφνη, η κουμαριά, η αγριελιά και άλλα που είναι κυρίαρχα της ομάδας αυτής στα μεσογειακά οικοσυστήματα της ελληνικής επικράτειας. Σχετικά με τη βιομάζα των ριζών που έχουν, είναι διπλάσια από αυτή των τμημάτων τους που «στέκουν» πάνω από τη γη. Πρόκειται για φυτά που επανέρχονται με παραβλαστήματα, ενώ οι ανέπαφες ρίζες τους συγκρατούν το έδαφος και τις πλημμύρες. Να γιατί η εκχέρσωση καμένων δασικών εκτάσεων είναι ένα δεύτερο «οικολογικό» έγκλημα μετά τον εμπρησμό!
Ας «καταπιαστούμε» τώρα με την άλλη «δυνατή» ομάδα του ελληνικού δασικού «πρωταθλήματος», που είναι τα πεύκα, τα οποία ξαναγεννιούνται από «τις στάχτες» τους μόνο με ενεργοποίηση της φύτρωσης των σπόρων τους. Όταν πήγαν να φυτέψουν πεύκα λοιπόν σε αναδάσωση της Πεντέλης, έσκαβαν «γιγάντιες» λακκούβες μέσα στις οποίες έβαζαν από ένα πευκάκι ξεριζώνοντας την ίδια στιγμή, χωρίς να το καταλάβουν, άλλα δέκα που είχαν φυτρώσει από μόνα τους! Τι άλλο δεν έπρεπε να γίνει; Δεν έπρεπε να βοσκηθεί η καμένη γη, όπως συνέβη στα «παλιά» καμένα της Πεντέλης και της Πάρνηθας, να εκχερσωθεί, ούτε βέβαια να οικοπεδοποιηθεί! Τα πευκοδάση στη χώρα μας ζουν κοντά στα 80 χρόνια και τα περισσότερα ανήκουν πλέον στη «τρίτη» ηλικία, με την αντίστοιχη υψηλή πιθανότητα πυρκαγιών να «μεγαλώνει από το ένα έτος στο επόμενο!
Τι μπορούμε να κάνουμε εκτός από τη γρήγορη πυρόσβεση και την επιστημονικά οργανωμένη και καθοδηγούμενη «θεραπευτική» αναδάσωση με το κατάλληλο για την κάθε περιοχή φυτευτικό υλικό και την περιοδική συντήρησή του; Να εφαρμόσουμε την, διαχρονικής ισχύος, αρχαιοελληνική συμβουλή του Ιπποκράτη για την αντιμετώπιση των ανθρώπινων ασθενειών: «Καλύτερα να προλαμβάνεις, παρά να θεραπεύεις» και στην υγεία των δασών μας! Πώς; Με την ενδυνάμωση, χωρίς «παράθυρα» της νομοθετικής θωράκισης του δασικού χαρακτήρα και της αναδάσωσης, την παραδειγματική δικαστική τιμωρία εμπρηστών και καταπατητών, την άμεση κατεδάφιση ΟΛΩΝ των κτισμάτων σε δασικές και αναδασωτέες εκτάσεις, την παροχή οικολογικής παιδείας σε όλο τον πληθυσμό της χώρας μας, την ενίσχυση και οργάνωση περιβαλλοντικού εθελοντισμού σε σύγχρονο και αποτελεσματικό ευρωπαϊκό πλαίσιο δράσης, το κλάδεμα και την απομάκρυνση των γέρικων και νεκρών κλαδιών, τον καθαρισμό του εδάφους από τις πευκοβελόνες, τον καθορισμό της ηλικίας των δασών σε συνδυασμό με την χειμερινή απομάκρυνση της συσσωρευμένης βιομάζας, ενώ οι δορυφόροι μπορούν να μας δείξουν ποια δάση είναι «έτοιμα» για πυρκαγιά, ώστε να τα καθαρίσουμε. Επίσης, με τη λειτουργία πολλών και διεσπαρμένων πυροφυλακίων και περιπόλων 24ωρης επιτήρησης των δασών, την κατασκευή και συντήρηση υδατοδεξαμενών και κρουνών πυρόσβεσης, τη «χάραξη» ζωνών πυροπροστασίας, δασικών δρόμων για τα πυροσβεστικά οχήματα και επιτέλους κτηματολογίου και δασολογίου!
Όπως φαίνεται από τα παραπάνω και με δεδομένες τις μεγάλες ευθύνες των Δασαρχείων και των συναρμόδιων Υπουργείων για έγκαιρο σχεδιασμό και συντονισμό αποτελεσματικής στρατηγικής δασοπροστασίας, δασοπυρόσβεσης και διάθεσης επαρκούς και κατάλληλου προσωπικού και μέσων, η συμβολή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην προληπτική πυροπροστασία των τοπικών δασών μπορεί και πρέπει να είναι καθοριστική και να «μάχεται στη πρώτη γραμμή του πυρός»! Η προτροπή λοιπόν έρχεται «από μόνη της» και στην Διοίκηση του Δήμου Νέας Ερυθραίας για να εντατικοποιήσει και να επιβλέπει ΑΠΟ ΚΟΝΤΑ την εφαρμογή των ισχυόντων μέτρων πυροπροστασίας από Πολιτεία και Καστρί μέχρι Καστρίτσα, Μορτερό και περιοχές της Εθνικής Οδού έως το τέλος Οκτωβρίου, οπότε και λήγει η αντιπυρική περίοδος!
Υ.Γ.1: Γιατί δεν «καθαρίστηκαν» τα δάση μας ΠΡΙΝ την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου κύριοι και κυρίες της Κυβέρνησης και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης; Ο σχετικά ζεστός και άνυδρος χειμώνας που πέρασε «φόρτωσε» τα ελληνικά δάση με ΠΟΛΛΗ ξηρή οργανική ύλη.
Υ.Γ.2: «Η Πυροσβεστική αυτή τη στιγμή έχει κενές 4000 οργανικές θέσεις με τις οποίες θα επάνδρωνε 1200 πυροσβεστικά αμάξια». (Κων/νος Τζοβάρας, Αντιπρόεδρος Πυροσβεστών Αττικής)
Υ.Γ.3: Γιατί δε ζήτησε η Ελλάδα ΝΩΡΙΤΕΡΑ τη συνδρομή αυξημένου αριθμού εναέριων μέσων δασοπυρόσβεσης από άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, τη στιγμή που τα δικά μας δεν επαρκούν για να αντιμετωπίσουν τις μεγάλες και «ατελείωτες» πυρκαγιές κύριοι της Κυβέρνησης;
Υ.Γ.4: Μετά την εθνική-οικολογική καταστροφή της Πάρνηθας, του μεγαλύτερου πνεύμονα της Αττικής, το λιγότερο που μπορείτε να κάνετε κύριοι της Κυβέρνησης, παράλληλα με την αναδάσωση, είναι να πρασινίσετε ΟΛΗ την έκταση του πρώην Αεροδρομίου του Ελληνικού! Το τσιμέντο να είναι ΕΛΑΧΙΣΤΟ και μόνο για τη διαμόρφωση των απόλυτα αναγκαίων κοινωφελών υποδομών στο χώρο αυτό!
Υ.Γ.5: Και για να μην ξεχνάμε, είναι αλήθεια ότι μετά τις πυρκαγιές του 1995 και 1998 στη Πεντέλη, αναδασώθηκε μόνο το 1/3 των καμένων δασικών εκτάσεων του Πεντελικού Όρους και ακόμη γιατί μέχρι το 2004 δεν είχε «περπατήσει» το Εθνικό Κτηματολόγιο που χρηματοδοτούσε η Ευρωπαϊκή Ένωση; Ευπρόσδεκτη κάθε σαφής και συγκεκριμένη απάντηση από τους τότε κυβερνώντες ή τους εκπροσώπους τους!
